Uppeldi og menntun - 01.09.1993, Síða 152

Uppeldi og menntun - 01.09.1993, Síða 152
SOGUATLAS orrusta á svæðinu 1187, en í tímatalsyfirlitinu (bls. 180) er skýrt nánar frá missi Jerúsalem og hann tengdur við þriðju krossferð. (Hér er sagt frá Saladín soldáni, en hann kemur ekki við sögu annars staðar og vantar því í nafnaskrána eins og fleiri mæta menn.) Þannig finnast í bókinni allar viðeigandi upplýsingar, að vísu á víð og dreif, en það kemur ekki að sök ef hún er notuð eins og til er ætlast, þ.e. sem hand- bók og upplýsinganáma við hlið annars efnis. Ritstjórn á verki sem þessu er flóknara mál en í fljótu bragði mætti ætla. Þó ekki sé annað en ritháttur nafna á kortum, þá eru þar fjölmörg vandamál sem engin einföld lausn er á. Manni finnst kannski einfalt að skrifa bara hvert nafn að hætti viðkomandi lands, en jafnvel sú aðferð reynist snúin í framkvæmd vegna afbrigða í stafrófi. Okkar hefð er sú að reyna að stafsetja nákvæmlega nöfn úr Norðurlandamálum, ensku og þýsku (þó með ss í stað 6), og er því fylgt hér. Þá hefur það færst í vöxt að Islendingar reyni að skrifa frönsk nöfn að frönskum hætti, sem er eðlilegt í ljósi þess hve margir læra frönsku í skólum. I Söguatlas sé ég ekki betur en þetta takist mjög vel (óverulegt frávik: Ile de France fyrir Ile-de-France). Flest önnur Evrópumál nota stafatákn sem Islendingar kunna lítil skil á og hafa mjög tíðkað að sleppa (í stöfum eins og á, n, i, ö og öðrum þaðan af torkennilegri). í Söguatlas virðist sértáknum skipulega sleppt í ítölskum nöfnum; í spænskum nöfnum og portúgölskum er þeim ýmist sleppt eða haldið (oftar sleppt í lesmáli og nafnaskrám, fremur haldið á kort- um; þó má t.d. sjá ritháttinn Leon og León á sama korti); og í fleiri tungumálum virðist skorta á samræmi í þessu efni. Nær hefði verið að reyna ekki við sértákn í öðrum málum en þeim sem hér eru best þekkt, nota frekar kraftana til að varast prentvillur eins og „Islands Malvinas" fyrir Islas ... (kort 85). Sérstakur vandi fylgir nöfnum á tungumálum sem ekki nota latínuletur. Hefð í meðferð þeirra er oft mismunandi, t.d. eftir því hvort notað er óbreytt latínuletur eða með sértáknum. I Söguatlas eru arabísk nöfn t.d. rituð án sértákna, en þeim bregður fyrir í grísku („Ioánnina"). I rússneskum nöfnum er hins vegar stundum (einkum í mannanöfnum) notuð íslensk umritun þar sem /'og ú hafa íslenskt hljóð- gildi. Mörg vel þekkt nöfn tíðkast hér að nota í annarri mynd en í heimalandi. Svo er t.d. um Belgrad, sem í Söguatlas heitir Beograd á langflestum kortum og í lesmáli, en hefur verið breytt á korti 151 auk hinnar misheppnuðu tilraunar á korti 157, og í nafnaskránum er sín myndin í hvorri. Annars er venjum yfirleitt fylgt í þessu efni (Lissabon og annað slíkt). Nokkrir staðir eru látnir skipta um nafnmynd eftir því hvaða landi þeir tilheyrðu á hverjum tíma, t.d. Strasbourg/Strassburg, Nice/Nizza og Trento/Trient. Þetta er ágætur háttur, en veldur nokkrum vanda á miðaldakort- unum, þar sem erfitt er að flokka ríki eftir þjóðtungum nútímans. Ein venjan er sú að stafsetja ýmis nöfn, einkum landa, höfuðborga og vel þekktra staða, eftir íslenskum framburði. Engin skýr regla er um samræmi í þessu efni. I Söguatlas er t.d. ritað hlið við hlið Palermd en Benevento, Ron en Soóne, 150
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164

x

Uppeldi og menntun

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Uppeldi og menntun
https://timarit.is/publication/581

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.