Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 114

Hugur - 01.01.1994, Qupperneq 114
112 Ritdómur HUGUR bendir þó ekkert til þess að Aristóteles hafí sjálfur skipað verkum sínum á þennan hátt, eða nokkurn kerfisbundinn hátt yfirleitt. Þau verk sem hafa varðveist eru flest fyrirlestrar en ekki frágengin rit. Það er ekki einu sinni víst að Umsagnir sé eitt verk, því kaflar 10-15 (11 ^7-15^*32), sem kallast post- praedicamenta (á eftir umsögnum), virðast skeyttir við verkið, og hefur einn helsti ritstjórinn að verkum Aristótelesar lfklega staðið fyrir því.í Þó eru Umsagnir líklega á meðal elstu rita Aristótelesar, ásamt Almœlum og Spekirökum. 5 6 Ritið er merkilegt bæði fyrir hugmyndir sínar og áhrif, sem voru víðtæk, jafnt í fornöld sem á miðöldum og langt fram á nýöld. Skömmu eftir alda- mótin 500 þýddi Boethius rökfræðiritin ásamt Inngangi að umsögnum Aristótelesar (Isagoge sive quinque voces) eftir Porfyríos (232/3-305), merkan lærisvein Plótínosar. Þýðingin á Umsögnum ásamt Inngangi varð undirstöðurit í heimspeki miðalda, kannski áhrifamest allra heimspekirita á þvf skeiði. Á nítjándu öld var loks aristótelískri rökfræði hrundið af stalli, eftir að hafa staðið allri þróun fyrir þrifum. Umsagnir hafa fengið misjafna dóma hjá hugsuðum í gegnum tíðina. Róttækasta gagnrýnin hefur jafnan verið á þá lund að hugmyndin sé ónýt og umsagnarflokkun merkingarlaus. Augustinus kirkjufaðir skildi ekki púðrið í verkinu: „Um tvítugt fékk ég í hendur bók nokkra eftir Aristóteles, er nefnist „Tíu hugmyndaflokkar". Þegar mælskukennari minn í Karþagó og aðrir, sem töldust lærðir, nefndu hana, tútnuðu gúlar þeirra af stærilæti.... Mér þótti bókin fullskýr, er rætt var um „verur“, til dæmis hvað sé maður, og eiginleika þeirra, svo sem sköpulag mannsins, vöxt hans, tölu fóta.... Hvaða gagn var mér að þessu?“7 Ekki heldur Russell: „Ég verð að viðurkenna að ég hef aldrei skilið hvað orðið „kategóría“ merkir, hvort heldur hjá Aristótelesi, Kant eða Hegel. Ég held ekki að hugtakið sé gagnlegt á nokkurn hátt í heimspeki, túlki nokkra skýra hugmynd.*'8 Gerum eilitla grein fyrir tveimur meginhugmyndum Umsagna. 5 Hann hét Androníkos Ródíos og starfaði sem ritstjóri og æðsti maður aristótelista í kringum 40 f.Kr. Það var strax á sjöttu öld sem ritskýrandinn Simplikíos benti á gallann (Skýringar við Umsagnir; Commentaria in Aristotelem Graeca viii 379.8 (Kalbfleisch)). 6 Við tímasetningu ritanna styðjast menn helst við breytingar á stíl og vísanir innan verkanna. Helstu verkin eru W.W. Jaeger, Studien zur Entstehungsgeschichte der Metaphysik des Aristoteles (Berlín: Weidmann, 1912) og Aristoteles: Grundlegung einer Geschichte seiner Entwicklung (Berlín: Weidmann 1923). 7 Ágústínus, Játningar, þýðing úr frummálinu ásamt inngangi og skýringum eftir Sigurbjöm Einarsson (Reykjavík: Bókaútgáfa Menningarsjóðs, 1962), IV 16. 8 Bcrtrand Russell, History of Western Philosophy (2. útgáfa. London: Allcn & Unwin, 1961) part II, kafli xxii, s. 210.
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.