Morgunn - 01.06.1941, Blaðsíða 73

MORGUNN
65
lífi eftir líkamsdauðann. í sannleika sagt, sum þessara fyr-
irbrigða er að eins unnt að skýra öðruvísi en sönnun fyrir
framhaldslífi, ef með manninum leynist þessi undursam-
legi máttur. Það sem þessir efasemdamenn virðast ekki
sjá, er það, að með því að halda fram, að þessi máttur búi
í manninum, þá stíga þeir stórt spor í áttina til þess að
játa að maðurinn sé andi og geti ekki orðið að engu við
þetta atvik, sem vér nefnum dauða.
Prófessor William Mc. Douglas, einn af hinum fremstu
leiðandi sálfræðingum í hinum enskumælandi neimi, ritaði
markverðar greinar, sem hann nofndi: Líkami og sál. Saga
og vörn hins sálræna(animism). Aðalatriðið er þetta, að öll
eða að minnsta kosti sum íyrirbrigði lífs og sálar, sem
gi'eina hinn lifandi mann frá líkinu og ólífrænum hlutum
geti að einhverju leyti unnið í félagi við líkamann, að ein-
hverju sem í eðli sínu er óskylt líkamanum, eitthvað sál-
rænt, óefniskennt, einstaklingshæfileiki eða sál.
Þetta sýnir að minnsta kosti, að hinir best þekktu eðlis-
og sálfræðingar hafa loks afneitað efnishyggju-kenning-
unni.
Vér skulum nú t. d. athuga dáleiðslufyrirbrigði, sem
þekkt er undir nafninu: Kenningar andanna. Það eru að
eins tvær mögulegar skýringar á þessum háfleygu og
mælskuþrungnu frásögnum. Annaðhvort eru þær það, sem
þær segjast vera, skilaboð frá andaheiminum eða þá áhrif
frá undirvitundinni. Vér skulum athuga síðari tilgátuna.
Þá verðum vér að trúa því, að bak við hina venjulegu vit-
und meðalmannsins, sem oft er menntunarlaus, sé falinn
hæfileiki til þess að tala með mælsku og þekkingu, sem
hann hefir aldrei vitandi vits aflað sér eða sýnt í lífi sínu.
Vér vitum hvaða þekkingu maðurinn, undir venjulegum
kringumstæðum getur öðlazt, við tilraunir, lestur o. s. frv.
Hæfileikinn til þess að tala vel er kominn undir æfingu.
Hvað er þá þessi undirvitund, sem hefir þekkingu og hæfi-
leika langt fram yfir það, sem viðkomandi einstaklingur
hefir yfir að ráða í venjulegu vitundarlífi sínu og aldrei
5