Morgunn - 01.12.1978, Page 6

ÆVAR R. KVARAN:
HIMNASÝNIR SWEDENBORGS
Maðurinn, sem ég ætla að segja ykkur frá, var doktor í
heimspeki, stærðfræðingur, eðlisfræðingfur, stjömufræðingur,
steinafræðingur, líffærafræðingur, líffræðingur og sérfræðing-
ur í málmvinnslu. Auk þess var hann uppfinningamaður og
hafði hugboð um margar nútíma-uppgötvanir. 1 einu rita
sinna, sem heitir Principia kom hann fram með kenningar
um stjörnuþoku, sextíu og tveim ámm áður en La Place, og
Inttugu og einu ári áður en Kant, birtu skoðanir sinar. Nægir
það raunar eitt til þess að trjrggja honum tignarsæti í ríki
vísinda og heimspeki. Og er þó ekki enn allt upp talið. Þessi
maður var einnig ófreskur. Árið 1759 var hann staddur í
Gautaborg og sá fyrir sér stórbmna, sem á sama tíma fór
fram í Stokkhólmi í 300 milna fjarlægð. Hann lýsti bmna
þessum í smáatriðum, hverju húsi, sem brann fyrir sig og
sendi þegar borgarstjóra Gautaborgar skýrslu um atburðinn.
Þótti þetta, eins og nærri má geta allkynlegt, en þó óx undmn
manna enn meir, er í ljós kom við rannsókn síðar, að lýsing
hans var algjörlega sannleikanum samkvæmt. Maður þessi
sá m. ö. o. í gegn um holt og hæðir, þegar því var að skifta.
Síðar taldi hann sig fjómm sinnum hafa ferðast inn í hinn
andlega lieim og skrifaði langar og ýtarlegar lýsingar á lifinu
eftir dauðann í rit sitt Leyndardómur himna og fleiri bækur.
I nýjustu útgáfu ensku alfræðiorðabókarinnar er honum
ekki veitt minna rúm en sjálfum Einstein, svo sjá má af því,
að hér fer enginn meðal maður; enda var hann, sökum ótrú-
legrar þekkingar oft nefndur „Aristoteles Norðurlanda.“ Mað-
ur þessi var Sviinn Emanuel Swedenborg, sem uppi var
1688-1772.