Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1939, Síða 83

56
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAGS fSLENDINGA
það kliðar í laufi og limi,
það ljómar á tjamir og straum;
og sœrinn er fljótandi silfur,
og svellið á tindunum gull.—
öll sveitin í titrandi tíbrá
af töfrum og dásemdum full.
En Örn Arnarson er svo mikill
raunsæismaður í orðsins sönnu
merkingu, isvo mikill unnandi sann-
leikans, að hann hikar eigi við að
sýna komumanni ísland í hinum ó-
blíðasta vetrarham. Eðlilega hvarfla
honum þá einnig fyrir sjónir ömur-
leg örlög margs öreigans íslenzka,
sem háði einvígi við hin andstæð-
ustu lífskjör; jafn minnisstæð verða
skáldinu hæfileikamennirnir og kon-
urnar, sem aldrei fengu að njóta sín.
Þó varð hreyistihugur hinnar ís-
lenzku þjóðar aldrei til fullnustu
brotinn á bak aftur. En látum
skáldið sjálft hafa orðið:
En Island á annað gervi
og annað viðmót en það,
sem skín af skartbúnum hlíðum
og skráð er á gróandi blað.
Það á hafþök frá Homi til Gerpis,
það á holfrera um nes og vík,
það á frostgljáðan fannkyngjuskrúða,
sem er fagur, en minnir á lík.
Og svo er til önnur saga,
sorgleg og endalaus,
um öreigans vonlausu varnir
í vök, sem að honum fraus;
um lemstraðar listamannsgáfur,
sem lyfta sér aldrei á flug;
um skáld sem var tunguskorið.
Hver skilur þess orðlausa hug?
Það er beiskt, það er sárt, það er blóðugt.
Hver brosir, sem athugar það,
hve allsleysi, sultur og seyra,
gat sorfið þjóðinni að.
Því hlær okkur hugur í brjósti
er hyllum við landnemans þor,
sem í uppreisn gegn arfgengu basli
steig útlagans þimgu spor.
Nú verður skáldinu að vonum
reikað í anda að leiði hinna íslenzku
landnema, sem hvíla “vestur hjá
Vötnum”, og hann bætir við:
Mig langar—þótt velti á litlu
hvar landnemar hvíla í fold—
að færa þeim fífil og sóley,
sem fæddust í íslenzkri mold.
Það grær yfir allar grafir,
svo gleymist hver sefur þar.
En lengi mun sjá fyrir leiðum
landa á Sandy Bar.
Er þá komið að því kvæði flokks-
ins, “Djúpir eru fslandsálar”, sem
er með hvað mestum snildarbrag að
hugsun '0g orðfæri, og vafalaust hef-
ir gripið margan lesanda hérna meg-
in hafeins föstustum tökum. Kem-
ur þar, auk snildarinnar, til greina
hið ískarpa og drengilega mat Arnar
skálds á menningarstarfi fslendinga
í landi hér og gildi þess starfs fyrir
heimaþjóðina. Lætur sá vitnisburð-
ur að sjálfsögðu mjög vel í eyrum,
en ætti jafnframt að verða oss, sem
þar eigum hlut að máli, hin sterk-
asta lögeggjan til dáða, í anda ís-
lenzkra frumherja, og jafn kröftug
áminning um að varðveita og ávaxta
andlegar erfðir kynstofns vors, sem
þeim og þjóð vorri reyndist orku-
lind á örðugri för :
Sé talið að við höfum tapað,—
að tekið sé þjóðinni blóð—
þvi fimmtungur fáliðaðs kynstofns
sé falinn með annari þjóð,
þá ber þess að geta, sem græddist;
það gaf okkar metnaði flug,
að fylgjast með landnemans framsókn
að frétta um væringjans dug.