Hugur - 01.06.2004, Blaðsíða 161

Tvœr ráðgátur um eiginleika
159
lcikanna. sjálfra. Það er einmitt hér sem ráðgátan okkar birtist. Það virðist
n°kkuð sennilegt að við eigum þátt í að skapa eiginleikana sem við tölum
Urn. Ef það þýðir að tilvist eiginleikanna sé hugarheimsháð þá hlýtur það að
leiða til þess að allir eiginleikar séu huglægir. Þar af leiðandi eru ekki til hlut-
^gir eiginleikar og til lítils að tala um greinarmun á huglægum eiginleikum
°g hlutlægum.
En nú skulum við aðeins hægja á okkur og bíða með að stökkva yfir í hug-
Vggjuna. Það eitt að telja að forgangsröðun eiginleika velti á okkur þarf ekki
að leiða til hughyggju um eiginleikana. Auðvitað má til dæmis hugsa sér að
að minnsta kosti sumir eiginleikar séu til óháð okkur en að það sé svo okkar
a^ velja úr þá eiginleika sem við teljum mikilvægari en aðra eftir því hvað það
er sem hentar okkur. Hugmyndir McGowan um forgangsröðun eiginleika
®ttu því ekki einar og sér að túlkast sem hughyggja um tilvist eiginleika.
Eugsanlega má túlka orð hennar svo að hún sé ekki að halda neinu meira
fram. Það að hún skuli kalla skoðun sína hughyggju og segja til dæmis að
heirnurinn hafi enga gerð óháð okkur bendir þó til þess að hún hafi eitthvað
tt'eira í huga.
Ef til viU þarf ekki að h'ta svo á að eiginleikarnir séu hugarheimsháðir í
Þeim skilningi sem gert er ráð fyrir hér þótt sennilegt sé að við mótum þá á
e»ihvern hátt. Enn fremur getur vel verið að McGowan eigi ekki við það að
Peir séu huglægir í þeim skilningi. Hún gæti til dæmis átt við einhvers kon-
aj mótunarhyggju um eiginleika sem kveður á um að án okkar hefðu engir
eigmleikar orðið til, ekki frekar en bílar, og að við höfum skapað eiginleik-
atla eða mótað þá á svipaðan hátt og við höfum búið til smíðisgripi á borð
Vlð bíla. Eftir að eiginleikarnir hafa verið skapaðir getur tilvist þeirra svo ver-
1 óháð hugum okkar, alveg eins og tilvist bílanna. Við getum með öðrum
°rðum ekki bundið enda á tilvist þeirra með hugsuninni einni saman frekar
eu við getum eytt bíl með því einu að hætta að trúa því að hann sé til. Sé
Petta skoðun McGowan virðist svo sem ekki réttnefni að kalla afstöðu henn-
J, hugkyggju en látum það liggja milli hluta. Þetta er að minnsta kosti leið
1 að túlka afstöðu hennar þannig að hún feli ekki í sér mótsögn.
Burtséð frá því hvað McGowan á nákvæmlega við er rétt að við skoðum
ekar hvað það er sem er aðlaðandi við einhvers konar hughyggju um tilvist
eiginleika. Eða er það kannski ekki hughyggja sem slík sem er aðlaðandi? Er
1 dæmis nauðsynlegt að trúa því að heimurinn hafi enga sérstaka gerð óháð
mrri sem við heimfærum upp á hann? Ekki endilega. Það er enginn vandi
a hugsa sér að heimurinn hafi einhverja eiginleika - eða gerð - óháða okk-
sem við vitum kannski ekkert um. Hvers vegna ættum við að ætlast til
Pess að við, ófullkomnar mannverur, vitum allt um alla eiginleika heimsins?
hlnn bóginn er það ljóst að við heimfærum ákveðna gerð eða eiginleika
J|PP á heiminn. Hvort þessar lýsingar okkar eru í samræmi við það hvernig
eirnurinn er í raun og veru, óháð okkur, vitum við ekki. Líklega eru þær það
le ' hn Þrátt fyrir að lýsingar okkar á gerð heimsins séu ófullkomnar og trú-
ga að einhverju leyti rangar þá er ákaflega freistandi að afneita þeirri hug-
^ynd að lýsingar okkar á heiminum geti verið að mestu leyti rangar.