Hugur - 01.06.2009, Page 190

Hugur - 01.06.2009, Page 190
188 Hugur Ritdómar sem Garðar talar um birtist í sögulegri og heimspekilegri greiningu á valdi, þekkingu og sjálfinu á afmörkuðum tímabilum og sviðum; til dæmis greiningu á því hvernig valdaafstæður tengjast refsiathöfnum og fyrirkomulagi fangelsismála í nútímanum. Hubert Dreyfus og Paul Rabinow halda því fram að Foucault hafi mótað nýja að- ferð sem fari handan formgerðarhyggju og túlkunarfræði, en Gary Gutting hefur lagt áherslu á það í skrifum sínum um Foucault að í verkunum sé enga aðferðafræðilega eða fræðilega einingu að finna sem nota megi til að setja fram túlkun sem nái utan um kenningar og verk Foucaults í heild sinni. Gutting telur að verk Foucaults falli í marga, ólíka flokka og sérhvert þeirra einkennist af ákveðnu vandamáli sem tekist er á við og með aðferð sem markast af viðfangsefninu.1 Greinarnar og bókarkaflarnir sem liggja til grundvallar í Alsœi, vald og pekking eru til vitnis um margvíslegar hugmyndir, breytileg viðfangsefni og aðferðir í verkum Foucaults og endurspegla ágætlega hug- myndir Guttings um verkin í heild sinni. Þessi margbreytileiki innan höfundarverks Foucaults hefur einnig gert það að verkum að hugmyndir hans hafa reynst áhrifamiklar á flestum sviðum hug- og félagsvísinda, eins og t.d. heimspeki, bókmenntafræði, kynjafræði, sagnfræði, stjórnmálafræði, félagsfræði, menningarfræði og uppeldis- og menntunarfræði. Og því má ætla að greinasafnið nýtist þeim vel sem hafa áhuga á þessum ólíku sviðum og vilja nálgast þau með þverfaglegum hætti. I innganginum gerir Garðar grein fyr- ir ævi og umgjörð kenningasmíðar Fou- caults, aðallega tengslunum við hefð póst- strúktúralismans, og setur greinarnar og kaflana í almennt samhengi: „Lagsmeyj- arnar“ og „Hvað er höfundur?" við greiningu Foucaults á orðræðunni og samspili hennar við hugsunarkerfi sem skilgreinir mögu- leika og takmarkanir merkingarsviðsins hverju sinni; „Líkama hinna dæmdu“ og „Alsæishyggju“ við vensl valds, þekkingar og líkama innan ögunarkerfis klassíska tímans; „Við hinir, viktoríumenn" og „Bæl- ingartilgátuna" við greiningu á tengslum orðræðu, kynferðis og valds (og sem vísar áfram til sjálfstækninnar sem Foucault gerði að meginviðfangsefni næstu tveggja rita sinna um Sögu kynferðisins)-, og að lokum er að finna þýðingu á „Nietzsche, sifjafræði, saga“ sem er til marks um aðferðafræði- legan áhuga Foucaults á sifjafræði sem rannsóknartæki á valdaafstæðum, það er að segja á þeim kröftum er móta söguna og samtímann. Þess ber þó að geta að text- inn um Nietzsche birtist upphaflega í riti til minningar um Jean Hyppolyte og er þeirrar gerðar sem Foucault á oft að hafa unnið fyrir þennan fyrrum kennara sinn við Ecole Normale Supérieure; það sem frakkar kalla explication de texte. Það þýðir að í textanum er að finna útlistun Foucaults á hugmyndum Nietzsches um sifjafræði, en þar er lítið að finna um aðlaganir eða beitingu aðferðarinnar eins og hún kemur fyrir í verki Foucaults sjálfs.2 Af einhverjum ástæðum ræðir Garðar hvorki textann né áhrif Nietzsches á hugsun Foucaults að neinu marki í innganginum. I gegnum greinarnar myndar greinasafnið þó ákveðna samfellu frá fornminjafræði til sifjafræði, frá undirliggjandi þekkingarfræðilegum viðmiðum að greiningu á valdi, í gegnum lykilhugtök á borð við orðræðu, líkama og alsæi, og því er óhætt að segja að bókin geymi heilsteypt safn og markvisst. Text- arnir eru þar að auki allir mikilvægir þættir í höfundarverki Foucaults og þeim ber að fagna sem slíkum. Að manni læðist aftur á móti sá grunur að útgáfa slíks úrvals greina og bókarkafla muni verða til þess að ekki verði ráðist í þýðingu á neinni af bókum Foucaults. Ut hafa komið ýmsar þýðingar á Foucault nú þegar og má þar t.d. nefna „Skipan orð- ræðunnar", greinarnar um upplýsinguna „Hvað er upplýsing?“ og „Hvað er upp- lýsing? Hvað er bylting?" og hið metn- aðarfulla verk Utisetur sem inniheldur kafla úr Geðveiki og siðmenningu auk skrifa tengdum ritdeilu Foucaults og Jacques Derrida. - En ekkert verk Foucaults hefur enn komið út í heild sinni á íslensku! Því má spyrja: Hefði kannski verið nær að þýða Sögu kynferðisins I eins og hún leggur sig, ekki síst þar sem nær helmingur bókarinnar birtist í greinasafninu sem hér er til umfjöllunnar? Eða jafnvel Gaslu og refsingu, vegna áhrifa- mikillar lýsingar á líkamanum sem við-
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142
Page 143
Page 144
Page 145
Page 146
Page 147
Page 148
Page 149
Page 150
Page 151
Page 152
Page 153
Page 154
Page 155
Page 156
Page 157
Page 158
Page 159
Page 160
Page 161
Page 162
Page 163
Page 164
Page 165
Page 166
Page 167
Page 168
Page 169
Page 170
Page 171
Page 172
Page 173
Page 174
Page 175
Page 176
Page 177
Page 178
Page 179
Page 180
Page 181
Page 182
Page 183
Page 184
Page 185
Page 186
Page 187
Page 188
Page 189
Page 190
Page 191
Page 192
Page 193
Page 194
Page 195
Page 196
Page 197
Page 198

x

Hugur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.