Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Blaðsíða 33

ERFÐAFRÆÐIN
163
sonur járnsmiðsins ekki endilega betra efni í
járnsmið en sonur bakarans, eða hinn síðar-
nefndi betra bakaraefni en sonur járnsmiðs-
ins. Menn hafa þó lengi ekki verið á eitt
sáttir um þetta atriði. Og það er ekki nema
eðlilegt, þar sem vitað er, að líkt getur af sér
líkt, að álíta að þjálfaður líkami gefi af sér
hæfari afkvæmi en hinn óþjálfaði. Það er að
segja, að áunnir eiginleikar geti gengið að
erfðum. Þetta var löngum álit manna og jafn-
vel Darwin gerði sér ekki grein fyrir öðru,
en þetta ætti sér raunverulega stað, enda
þótt hann teldi það ekki vera meginástæðu
fyrir þróuninni. Aftur á móti var það skoðun
franska líffræðingsins Lamarcks, sem uppi var
1744—1829, að erfðir áunninna eiginleika væru
einmitt meginþátturinn í breytileik og þróun
lífveranna. En erfitt hefur áhangendum þeirr-
ar skoðunar, sem kallaðir eru Lamarckistar,
reynzt að sanna tilverurétt hennar.
Aftur á móti var skoðun þessi gagnrýnd, og
var jafnvel reynt að afsanna hana með til-
raun. Þetta gerði August Weisman (1834—
1914) með því að halaklippa mýs í marga
ættliði og sýna fram á að ævinlega fæddust
mýsnar þó með hala. Þetta var að vísu nokk-
uð gróf sönnunaraðferð, en þó ekki fjarstæð,
því að áður var haldið, að kollótt dýr sköp-
uðust t. d. vegna þess, að foreldrar þeirra
hefðu verið hornstyfin. í framhaldi af þess-
um niðurstöðum setti Weisman svo fram
kenningu sína um kynfrymið (germ-plasmað).
Hann áleit, að kynfrymið gengi í arf frá for-
eldri til afkvæmis óháð líkamsfrumunum,
sem það að vísu skapaði. Þannig væru kyn-
frumur hins nýja einstaklings beinir afkom-
endur kynfruma foreldranna, en ekki mynd-
aðar af líkamsfrumum hins nýborna, og þann-
ig yrðu kynfrumurnar eðlilega ekki fyrir nein-
um þeim áhrifum, sem líkamsfrumur ein-
staklingsins kynnu að hafa mótazt af, og þess
vegna gætu áunnir eiginleikar ekki gengið
að erfðum. Enda þótt kenning þessi sé ekki
gallalaus hefur hún þó orðið mjög þýðingar-
mikil fyrir nútíma erfðafræði, og við kynbæt-
ur er raunverulega gengið út frá því, að áunn-
ir eiginleikar gangi ekki að erfðum. Þar af
leiðandi eru ekki rök fyrir því, að áhrif áfengis
og annarra eiturlyfja, eða endurtekin neyzla
einhverrar ákveðinnar fæðu hafi bein áhrif á
erfðaheild afkvæmisins. Þeir, sem aðhyllast
þessa kenningu hafa verið kallaðir ný-Darwin-
istar.
Hér skal þess getið, að á árunum 1935—48
risu upp harðar deilur í Sovétríkjunum milli
ný-Darwinista annars vegar og hins vegar
erfðafræðingsins T. D. Lysenkos og fylgj-
enda hans, sem aftur á móti stvðjast
mjög við skoðanir garðyrkjufræðingsins I. V.
Michurin. Lauk þessum deilum með því, að
stjórn Sovétríkjanna viðurkenndi skoðanir
þeirra Lysenkomanna. En þeir halda því með-
al annars fram, að áunnir eiginleikar gangi
að erfðum, og með kjörunum megi breyta
erfðaheihl einstaklingsins. Þar er jafnvel geng-
ið svo langt, að genin eru ekki viðurkennd
sem eindir, heldur er því haldið fram, að
erfðaeindirnar séu á einhvern hátt samfelldar
um allan líkamann og öll hin stærri utanað-
komandi áhrif geti því hæglega mótað þær
og þannig skapað nýja arfbundna eiginleika.
Þessi kenning er byggð á niðurstöðum til-
rauna, sem mjög eru umdeildar af vísinda-
mönnum.
Flestum vestrænum erfðafræðingum þykir
allsendis ósannað mál, að áunnir eiginleikar
geti nokkurtíma gengið að erfðum, og hafa
hinsvegar á takteinum næg rök til þess að
styðja hið gagnstæða. Enda er fjarri því, að
þurfi að leita til þess bragðs að telja áunna
eiginleika arfgenga til þess að skýra þróunar-
söguna.
En þá vaknar enn sú spurning, hvernig
þróun geti þá átt sér stað, ef líkt fæðir af sér
líkt, gen skapar nýtt gen sömu myndar, og
áunnir eiginleikar ganga ekki að erfðum.
Aður en þessu verður svarað er rétt að
rifja upp hvað veldur breytileika í svipfari
foreldra og afkvæmis.
1) Þess var getið, að klofning eða sundrun
genanna eftir erfðalögmálum Mendels ætti
drjúgan þátt í útlitsmismun á foreldri og af-
kvæmi, þar sem stærðfræðileg lögmál giltu
fyrir því, hvaða litþræðir eða gen féllu í