Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Blaðsíða 98

Nýtt Helgafell - 31.12.1959, Blaðsíða 98
228 Ur einu í annað Þá hló marbendiU Meinleg örlög hafmeyjarinnar litlu í Eeykja- víkurtjörn og viðbrögð manna við þeim eru ofurlítill þáttur íslenzkrar menningarsögu. Hún fæddist vestur við Kyrrahaf, ein af ótal hafmeyjum hinna hvítu sanda Kaliforn- íu. Þar hefði hún getað dvalið langa ævi óá- reitt og án þess að vekja óþægilega athygli nokkurs manns í saltri sundlaug með stall- systrum sínum. En enginn má sköpum renna. Lýsing hennar og ljósmyndir berast hingað á norðurhjara heims og lenda í höndum lista- verkanefndar Reykjavíkur. Nefndin öll — nema kvenlistfræðingurinn — lýkur upp ein- um rómi um að bera upp bónorð við haf- meyna. í köldum íslands álum úði og grúði frá fornu fari af marbendlum, og var ekki kominn tími til að hýrga hjarta þeirra með hafmeyjarbrosi ? Hversvegna átti Kaupmanna- höfn að státa af liafmey, íslenzkri að lang- feðgatali, og höfuðstaður íslands að vera haf- meyjarlaus? Hafmeyjan lét glepjast af hinu glæsilega boði. Hún hélt til Ítalíu til þess að búast brúðarskarti. En nú hófust raunir hennar. Hún hálsbrotnaði og hryggbrotnaði, en með góðri aðhlynningu fekk hún mikinn bata og loks náði hún leiðarlokum. Biðlarnir tóku henni með blíðu, en sýndist hún of veik- byggð til þess að sitja í söltum sjá á Kol- beinshaus eða Gróttutöngum. Því var tekið sama ráð og með grænlenzku sauðnautin forð- um, sem af gæzku ráðamanna Reykjavíkur var fengin beit á sjálfum Austurvelli. Skrýtinn stautur var rekinn niður í Tjörn- ina og hafmeyjan sett á stautinn, skrýdd strigapoka. Rétt eftir messu einn sunnudag í kalsaveðri hittist listaverkanefndin og ör- fáir menn aðrir og drógu pokann af meynni. Það var eins og þeir hefðu átt von á því að hún yrði eitthvað feimin við Reykvíkinga — eða hún skammaðist sín fyrir að vera í ósöltu vatni — því að hún var látin snúa baki í alla þá sem leið áttu eftir Tjarnargötu en andlitinu að fáfarnasta hluta Tjarnarbakk- ans, óræktarflaginu í útnorður af rústum ís- bjarnarins. Og nú kom óartin upp í Reykvíkingum. Gárungarnir sungu til hennar „Tjarnarskvís- an beinaber“; það var eins og menn skildu ekki að kuldinn og áreynslan við að halda jafnvægi á stautnum gerði hana dálítið stífa á baksvipinn — eina svipinn sem þeir þekktu. niður fyrir augum manns áður en sekúnda er Iiðin. Þær eru lítilsvirði ef tengslin við formklasann eru rofin af skyndingu. Ekkert virðist geta komið í stað snertingarinnar á léreftinu. En hvar er þá formið? Ég skal játa hreinskilnislega, að ég get ekki bent lesand- anum á neina aðferð til að snuðra það uppi. A hinn bóginn þykist ég vita, að það sé aðeins örsjaldan niðurkomið innan ramma yfirborðs- flatanna. Ég hygg, að það sé miklu oftar sett saman úr mörgum skákum eða brotum úr skákum, deplum, flekkjum eða línum. Sann- leikurinn er sá, að við munum aldrei geta þreifað á því í eiginlegri merkingu orðsins, af því að það er ekki hráefnismagn á sérstökum stað í myndinni heldur samþjöppuð, aðskorin og lífræn heild, sem vex eins og æxli í tilfinn- ingalífi okkar. Ég gæti, ef til vill, skýrt þetta sjónarmið betur með því að vitna til persónulegrar reynslu. Þegar ég er að vinna að málverki kemur það ekki sjaldan fyrir, að flöturinn heldur áfram að vera óráðin gáta löngu eftir að búið er að fylla út í grindina með hvítu, rauðu, bláu, brúnu, gulu eða svörtu. Hann er að vísu ferskur og lifandi en við getum hvorki greint upphaf hans eða endi. Hann orkar á hugann eins og víður, heiðblár him- inn eða spegilsléttur sær. En svo gerist það dag nokkurn, að flöturinn dregst saman á litlum bletti: í stað kulda kemur funi, í stað víðáttunnar samþjöppun, en fylling, næring, nautn, þar sem tómleikakenndin réði ríkjum. A slíkum stundum þykist ég skynja æðaslátt formsins betur en nokkru sinn fjrrr. Og þá skiptir raunar litlu, hvort ég er þess megn- ugur að gefa öðrum hlutdeild í reynslu minni. Hjörleijur Sigurðsson
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104

x

Nýtt Helgafell

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýtt Helgafell
https://timarit.is/publication/1049

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.