Helgafell - 01.05.1953, Qupperneq 28

26
HELGAFELL
Þar er heildarformið myndað af tveimur stórum hringjum, og
handleggurinn, sem styðst niður á sökkulinn, gefur þeim óvenju-
legt flug.
Það er oft sem ég hef undrazt hæfileika Ásmundar til túlk-
unar óhlutlægra hugtaka. Þar er hann ekki aðeins mikill mynd-
höggvari, heldur einnig skáld. Tökum til dæmis hugtakið ,,list-
hneigð”. Það er óvenjulega víðtækt sálrænt hugtak, og mér
vitanlega hefur það ekki bundizt neinni sérstakri persónugerv-
ingu. Það munu allir sammála um, að hugtakið er milt, innilegt
fremur en ákaft, og markast engum skörpum dráttum. Eftir að
hafa kynnzt mynd Ásmundar, þrýtur mig algjörlega hugmynda-
flug til að ímynda mér það öðruvísi en í persónugervingu konu.
En það er ekki nóg. Hugtakið er tvíþætt, hneigð mannsins til
listarinnar. Og hvað gæti túlkað hið almenna hugtak „list" bet-
ur en þetta torsó, sem festir ekki augað við nein atriði sjálfs
sín, minnir á fornlistina og leiðir fram í hugann listaverk almennt
frekar en ákveðna mynd. Og yfir öllu verkinu hvílir sá mildi
og innilegi blær sem einkennir hugtakið mest, að minnsta kosti
í mínum huga.
Mesta myndin frá þessu tímabili held ég þó að sé Móðir Jörð.
Einnig þar er hugtak bundið í efni á snilldarlegan hátt. Það er
stórbrotin myndstæða þungra drúpandi og snöggra rísandi
forma. Maður sem hefur séð dýr hlynna nýfæddu afkvæmi sínu
eða mennska móður sýsla við reifabarn, hlýtur að hrífast af þess-
ari mynd við fyrstu sýn. Hún er þung í formum, en einmitt það
eykur á viðkvæmnina og ástúðina sem hún túlkar.
Myndhöggvara, sem skilur þjóðfélagshlutverk listarinnar,
hlýtur að vera það kappsmál, að verk hans hafni ekki í híbýl-
um einstakra manna, heldur komist fyrir augu alþjóðar. Án þess
iakmarks væri til lítils að vinna frá menningarlegu sjónarmiði.
Þess vegna hefur Ásmundur barizt við það í fjöldamörg ár að
stækka myndir sínar og gera þær þannig úr garði, að þær þoli
íslenzka veðráttu. Ókunnugum má þykja slíkt lítill vandi. En
það kostar ótrúlegt erfiði, hreint þrekvirki einum manni, að taka
smáa mynd og stækka hana upp í þriggja til fjögurra metra hæð
í 'eitilharða steypu. Fæstir myndhöggvarar ráðast í slíkt nema
því aðeins að myndin sé þegar keypt, og hafa því fjárþol til að
láta menn vinna með sér eða annast verkið að öllu leyti. Af