Helgafell - 01.05.1953, Blaðsíða 81

LANDIÐ GLEYMDA
um kofa, þar sem seiðkarlinn, (og
búktalarinn), Angakok, særir fram
Tornarssuk, sem er allra anda æðstur,
°g býður, að hafin skuli barátta gegn
hinum hvíta manni. En í sama mund
kemur Hans Egede inn í kofann, og
strýkir seiðkerlinn, Angakok, sem hef-
ur jafnvel látið ungar stúlkur leika
þarna sleðatíkur, til þess að geta bar-
'ð þær svipum og svalað þannig dýrs-
legum kvalalosta sínum.
Þriðji þáttur gerist úti íyrir verzl-
unarhúsinu. Angakok hefur átt líf sitt
að verja fyrir dönskum hermanni og
iellt hann í viðureigninni, og fyrir það
V1H nú landstjórinn refsa honum með
h’fláti. Þá tekur Hans Egede upp bar-
attuna af festu og alvöru, ekki gegn
Lonunginum, segir hann, heldur gegn
l3'rí illa í mannssálinni. Lífi Angakoks
'arð bjargað, en landstjórinn lætur
hermenn sína skjóta á mannfjöldann,
uokkrir falla. ... Að áliti landsstjór-
ans eru glæpir blátt áfram kjölfesta
þjóðfélagsins!
Er Danir komu til nýlendunnar,
tók okrari nokkur, Sörensen að nafni,
alha verzlun af norska kaupmannin-
’un, sem kom með Hans Egede frá
Ejörgvin, og í sínar hendur. Hann hef-
ur komizt yfir öll skinn og feldi, sem
prænlendingar áttu í sínum vörzlum,
1 skiptum fyrir rándýrar og sviknar
' orur, — og hann hefur kénnt þeim
uennivínsdrykkju. Iíungrið tekur að
Sv er^a að í nýlendunni, því að nú
stuiida menn elcki veiðamar eins og
aður. Landstjórinn kemur fram á sjón-
arsviðið með tilskipun frá hinum nýja
konungi, Kristjáni 6. (Friðrik 4. lézt
‘U'ð 1730), að nýlendan skuli niður
°ge. En þeir hinir sömu, sem flytja
0 skap konungs út til Grænlands,
>ei a °o þangað drepsóttina. Danir
79
halda úr landi, en Egede og hans nán-
ustu verða um kyrrt, ásamt norska
kaupmanninum, og að ógleymdum
danska prófessornum, sem sendur
hafði verið til Grænlands í hópi betr-
unarhússfanganna, þar eð hann hafði
áður gerzt sekur um andstöðu við ein-
veldið.
í fyrsta atriði fjórða þáttar leiðir
höfundurinn okkur inn í kofa Odarks,
þar sem allt hans fólk liggur sárþjáð
og dauðvona í drepsóttinni. Enn er
Odark trúr hinum forna sið: — „Heið-
inn skal ég deyja“. Þegar Iians Egede
kemur inn í pestarbælið til að hugga
og hughreysta hina þjáðu, taka sumir
þeirri viðleitni lians vel, en Odark
mælir: „Verðir þú bænheyrður, þá er
þinn guð meiri en Toriiárssuk“. Næsta
atriði gerist í híbýlum Egede. Fjöl-
skylda hans líður skort, ekki síður
en fólk Odarks, og Geirþrúður er tek-
in að gerast heilsuveil. Eldri sonurinn,
Páll, kemur heim frá Kaupmannahöfn
að loknu prestsnámi, og kemst að raun
um, að móðir hans er sjúk og vonum
svipt. Og Hans Egede er tekinn að
glata trúarvissu sinni, og setur nú allt
sitt traust á prófessorinn, að honum
takist að gera, þótt ekki væri nema
eitt einasta gullkorn, — en það myndi
verða mörgum til bjárgar. Svo fer, að
kofahjallurinn, þar sem prófessorinn
fæst við gullgerðartilraunir sínar,
springur í loft upp, norski kaupmað-
urinn ferst í sprengingunni, og þar
með er sú von að engu orðin. Eins og
draumurinn um gullsandinn olli land-
stjóranum vonbrigðum, reynist gull-
gerðardraumurinn Hans Egede tál
eitt. „Guð skapaði hinn viti borna
mann, djöfullinn stórborgina og gúll-
ið“, segir prófessoi'inn. Og einmitt
þetta, að Hans Egede, sem framar öll-