Helgafell - 01.05.1953, Blaðsíða 117

BÓKMENNTIR
115
það fyrsta sagan, Sœluvi\a, sem bók-
in er heitin eftir. Það eru eintóm skrípa-
læti, nema rétt inngangurinn. Kið fót-
stall forsetans Keitir önnur, og er ekkert
í hana varið, en sú þriðja, Vígsluhátíð-
>n, er reyndar dável skrifuð. Síðasta
sagan heitir Rusl. Hún er heldur léleg,
en þó betri en sú fyrsta. Þó er ef til vill
heldur rnikið sagt að bókina hefði átt
að skíra eftir henni.
Maðurinn og húsið
Leikrit í 5 þáttucn — Sigurður
Róbertsson — Bókatúgáfa Pálma
H. Jónssonar Ak. 1952
Leikrit þetta er sannkallað social-
drama, persónur þess lifa og hrærast
1 pólitík frá upphafi til enda, hinztu
rök lífsins eru pólitík. Svo nógu er
verkið nútíðarlegt. Efnisþráður er í
stytztu cnáli þessi: Davíð skósmiður er
fúllyndur nöldurseggur, sem bæði er
öðrucn persónum leiksins og lesanda
td leiðinda. Höfundur vill gera hann
að hinucn dæmigerða sap.áborgara, hann
er íhaldssamur úr hófi fram og stjórnar
heicnili sínu cneð harðri hendi. Tak-
mark lífsins er að skulda ekki neinucn
neitt, því marki er náð cr.eð ráðdeild,
sparsemi og dygðugu líferni. Verð-
^aun: heiðursskjal frá vinnuveitand-
anum á sextugsafcnælinu, þess efnis að
maður sé rr.áttarstólpi þjóðfélagsins.
n þrátt fyrir dygðir Davís skósmiðs
er heienilislífið allt í handaskolum,
eEti sonurinn verður byltingarseggur
8egn þjóðfélaginu og dregur fyrrver-
andi götudrós inn á heicnilið sem eigin-
°nu sína. Yngri sonurinn strýkur að
^inian og fer á sjóinn í stað þess að
^ a við starfa föður síns, dóttirin,
arnung, lendir í klóm lögregl unnar
fyrir hórlífi og kennir mágkonu sinni
ucn, kommúnistar hóta verkfalli og bylt-
ingu. Davíð skósmiður ærist í þessum
gauragangi og rekur ungu hjónin út á
guð og gaddinn. Mitt í þessucn ólátum
hlykkjast móðir hússins eins og reykjar-
strókur, fær ekkert að gert og er flestu
heiimilisfólki, höfundi og lesendum til
trafala.
Nú fer höfund líklega að gruna að
lesendur séu orðnir þreyttir á erjum
þessum, grípur tækifærið og þeysir á
skáldfáki sínum frá heila klabbinu,
leyfir þó ungu hjónunum að lafa í tagl-
inu, en af hinu fólkinu sjáum við ekki
tangur né tötur framar, enda er þess
lítt saknað. Síðustu tveir þættirnir ger-
ast á vínknæpu og hverfa ungu hjónin
þar að mestu í skuggann fyrir rónum,
skækjum, skáldum og öðru töturhyski.
Það fólk er þó hótinu skárra frá höf-
undar hendi, þó allt sé það gamal-
kunnar týpur. Hann veitir þó unga pilt-
inum uppreist nokkra í lok síðasta
þáttar, er hann gefur honum tækifæri
til að fremja morð á einum stórburgeis
á knæpunni. Dánumaður sá hafði þáð
helzt til saka unnið að fala blíðu eigin-
konunnar fyrir peninga og ávísun á 1.
veðrétt í henni frá gai.malli tíð. Um
leið kemur upp úr kafinu að sá hinn
sami burgeis hafði svipt unga manninn
atvinnu fyrir nokkru, vegna verkfalls-
ins og neitað honum um peningalán.
Er ekki annað að sjá en að drjóli þessi
hafi ógildur fallið, eftir að hafa komið
spiliríi þessu öllu af stað.
Eina persóna leiksins, sem nokkur
mynd er- á, er smáborgarinn, Davíð
skósmiður. Aðrir höfundar íslenzkir og
erlendir hafa þó sýnt okkur hann í
miklu rneira veldi. Annað fólk leiks-
ins ber tæpast nokkur persónueinkenni
og er, þegar bezt lætur, drög að týp-