Frjáls verslun - 01.05.2015, Side 194

194 FRJÁLS VERSLUN 5 tbl. 2015
gegnt embætti ráðherra
Auður Auðuns var fyrsta konan til að verða ráðherra. Alls hafa
26 konur gegnt ráðherraembættum. Alls hefur 71 kona tekið sæti á
Alþingi frá 1922. Aðeins 12 konur settust á þing á árabilinu 1922-
1983. Fimmtán konur fengu nýlega viðurkenningu Jafnréttisráðs
fyrir að verða fyrstar til að verða forsetar Alþingis, ráðherrar
ýmissa ráðuneyta og formenn þingflokka einstakra flokka.
TexTi: BJörn viGnir SiGurPálSSon
26 konur
Þ ær núlifandi konur sem fyrst gegndu embættum forseta Alþingis, ráðherra og þingflokks­
formanna fengu viðurkenningu
Jafnréttisráðs í apríl síðastliðn­
um. Ráðið ákvað einróma að í
tilefni af 100 ára afmæli kosn­
ingaréttar kvenna skyldi heiðra
konur sem hafa rutt brautina eða
brotið hið svokallaða glerþak
fyrir aukið kynjajafnrétti á þess­
um vettvangi stjórnmálanna. Á
þessu mikla afmælisári þótti vel
við hæfi að veita stjórnmálakon­
um viðurkenningu Jafnréttis­
ráðs og nýta þannig tímamótin
til að vekja athygli á mikilvægi
jafnrar þátttöku kvenna og karla í
stjórnmálum og í okkar lýðræðis­
samfélagi.
„Í þjóðfélagi sem kennir sig við
réttlæti, jafnrétti og lýðræði ættu
konur og karlar að sjálfsögðu
að ráða málum í sameiningu
á opinberum vettvangi,“ sagði
Eygló Harðardóttir, félags­ og
húsnæðismálaráðherra, þegar
hún afhenti viðurkenningarnar.
auður auðuns fyrsti
KvenrÁð herrann
Í máli Eyglóar kom fram að frá
árinu 1922 hefur 71 kona tekið
sæti á Alþingi og að þegar þing­
ferlar þessara kvenna hafi verið
skoðaðir í því augnamiði að
komast að því hvaða konur urðu
fyrstar til að gegna umræddum
embættum hafi komið í ljós að
þær eru 16 talsins.
Það væru þær 15 sem væru
heiðraðar þennan dag og Auður
Auðuns sem var alþingismaður
Reykvíkinga fyrir Sjálfstæðisflokk­
inn frá 1959­1970, fyrsta konan til
að gegna embætti borgarstjóra
höfuðborgarinnar 1959­1960
og fyrst kvenna til að taka sæti
í ríkisstjórn Íslands en hún var
dóms­ og kirkjumálaráðherra frá
1970 til 1971.
„Við heiðrum minningu Auðar
hér í dag og einnig þeirrar konu
sem fyrst kvenna tók sæti á
Alþingi, Ingibjargar H. Bjarna­
son, sem var þingmaður fyrir
Kvennalista eldri, Íhaldsflokkinn
og Sjálfstæðisflokkinn frá 1922­
1930,“ sagði Eygló við þetta
tækifæri.
„Núna, hundrað árum síðar,
eru konur um 40% þingmanna
en hlutfall kvenna hefur hæst
verið 43% eftir kosningarnar
2009. Áður hafði hlutfall kvenna
farið hæst eftir kosningarnar
1999 eða í 35%. Enn hallar á
konur á opinberum vettvangi
og við eigum að nýta tímamótin
til framfara á sviði jafnréttis­
mála og til að rifja upp og skrá
sögu baráttunnar fyrir auknum
borgara legum og stjórnmála­
legum réttindum kvenna.“
Eygló sagði einnig við
þetta tækifæri að svo virtist sem
Alþingi Íslendinga og ís lenskir
stjórnmálaflokkar hefðu að
mest um hluta hafnað starfs kröft­
um kvenna til ársins 1983. „Í
rúmlega 60 ár eða frá 1922­
1983 tóku aðeins 12 konur sæti
á Alþingi, fjórar þeirra eru með
okkur hér í dag; Ragnhildur
Helgadóttir, Guðrún Helgadótt­
ir, Jóhanna Sigurðardóttir og
Salome Þorkelsdóttir.
Á níunda áratugnum varð hin
eiginlega bylting hvað varðar
stjórnmálaþátttöku kvenna þegar
íslenskar konur buðu í þriðja
skipti fram í nafni Kvennalista –
nú til Alþingis – og hlutfall þeirra
fór í fyrsta skipti yfir 10%, löngu
síðar en konur annars staðar
á Norðurlöndunum náðu þeim
sama áfanga,“ sagði Eygló.
Svo virðist sem Alþingi
Íslendinga og íslenskir
stjórnmálaflokkar hafi að
mestum hluta hafnað starfs­
kröftum kvenna til ársins
1983. Í rúmlega 60 ár eða
frá 1922­1983 tóku aðeins
12 konur sæti á Alþingi.
Auður Auðuns var fyrsta konan
til að verða ráðherra.