Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Page 59

HEYRÐI ÉG í HAMRINUM
169
áætlun og annan söng um sína áburðarverksmiðju. Þið getið nærri, að
mér kom í hug áburðarverksmiðjan í Gufunesi og hvernig á því gæti
staðið, að um hana er ekkert Ijóð og enginn söngur. Hví fór ekki okkar
gagnmenntaði menntamálaráðherra, Björn Ólafsson, og okkar hug-
sjónaríki samvinnufrömuður, Vilhjálmur Þór, á fund hins ástsæla hirð-
skálds, Tómasar Guðmundssonar, og báðu hann að yrkja lofgerðarljóð
um orkugjafa hinnar ástkæru móðurmoldar, sem hana hefur þyrst eftir
frá örófi alda? Vér brosum innvortis að hugmyndinni. En hví brosum
vér? Alítum vér máske, að það sé andstætt einhverjum lögmálum í sál
hinna háfleygu Islendinga að yrkja um svo efnislega hluti og ófagra
fyrir vorri líkamlegu skynjun og áburð í tún og garða. En svo er sann-
arlega ekki. Við eigum Ijóð um áburðarverksmiðju, og það er eitt stór-
brotnasta ljóð íslenzkrar tungu:
Þú gætir unnið dauðans böli bót,
stráð blómaskrauti yfir rústir grjótsins,
steypt mynd þess aftur upp í lífsins mót
nieð afli því — frá landsins hjartarót, —
sem kviksett er í klettalegstað fljótsins.
Og frjómögn lífs má draga að blómi og björk.
Svona var hægt að yrkja um áburðarverksmiðju um síðustu aldamót,
þegar þjóðin átti sín miklu auðæfi í draumum, og þá voru draumanna
auðæfi eign þjóðarinnar sjálfrar. En nú er svo komið, að jafn dásam-
legur hlutur og vél til að framleiða þrotlausa næringu handa hvers
konar gróðurmögnum íslenzkrar moldar er slitin úr andlegum og efna-
legum tengslum við þjóðina og líf hennar. Hann verður aðeins draum-
ur og barátta um nýja braskmöguleika með gróðurskilyrði á landi, sem
verið er að ræna frá þjóðinni, sem hefur byggt það. En þannig er ekki
um Svartfjallasonu. Þess vegna geta þeirra karlmannlegu raddir kyrjað
lofsöng hjartans um gróðurgjafa þess lands, sem þjóðin sjálf á.
Við vorum að tala um tjáningu þjóða, sem standa mitt í eldi frelsis-
baráttu sinnar. Viet-nambúar hófu kynningu sína með uppskerusöng.
Það var söngleikur. Dansendur voru með sigðir í höndum og hreyfing-
ar eftirlíkingar kornskurðarins, eftir háttbundnu hljóðfalli. Þeir flytja
líka söng bóndans, og þá koma inn á sviðið hakar og skóflur og danáa