Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Side 141

ASÍUBÆNDUR í UPPREISN
251
Lífsskilyrðum Asíubænda er vel lýst í stuttu máli með ummælum Hinnar kon-
unglegu rannsóknarnefndar landbúnaðarins á Indlandi, árið 1928: „Hinn vinnandi
bóndi er fæddur í skuldum, lifir í skuldum og deyr í skuldum.“
Bölvun skuldaánauðarinnar, sem síðar verður nánar rakin, stafar af þeim arð-
ránsháttum, sem Asíubændur eiga við að búa. Það er óhjákvæmilegt að festa það
vel í minni, að mikilvægur munur er á hinum einstöku löndum í Asíu. A Filipps-
eyjum höfðu hinir fyrri spönsku stjórnendur skapað það lénskerfi, er nú ríkir þar
á jörðum. Fram að síðari heimstyrjöldinni voru stórjarðeigendur í Burma að mestu
af indverskum uppruna. A Ceylon, en ekki sízt í Malajalöndum er plantekrubú-
skapur á grundvelli verklauna mjög mikilvægur þáttur efnahagskerfisins. Þrátt
fyrir þann mismun eru arðránshættir þeir, er bændur eiga við að búa hinir sömu
í öllum þeim löndum Asíu, sem enn hlíta drottnun heimsvaldastefnu og lénsveldis.
„I hinum Fjörru Austurlöndum... er það hlutverk landskuldarinnar að ræna
hóndann öllum þeim landsnytjum, sem eru ekki beinlínis nauðsynlegar til að við-
halda lífi hans. Þetta er lénsk landskuld. Bóndinn er að vísu ekki tjóðraður við
torfuna eins og ánauðarbóndi, en ferðafrelsi hans eru takmörk sett bæði vegna
þess, að hann verður að rækta jarðarávöxtinn á áveitulandi, og vegna hins, að hann
á ekki kost á öðrum störfum en jarðræktarstörfum vegna lítils iðnaðar. Þannig
getur jarðeigandinn haldið bændum sínum á lægsta stigi tilverunnar, og jafnvel
þar fyrir neðan, því að á þeirri stundu sem bændur eru hraktir af jörðum sínum,
bíður þeirra ekki annað en sulturinn. Bóndinn kýs heldur þann kostinn að hálf-
svelta en svelta í hel. Það er mergurinn málsins." (Eastern Agriculture and British
Trade: Arthur Clegg).
I þessu húskaparkerfi skiptist framleiðsla leiguliðans milli hans og landsdrottins
á hlutfallsgrundvelli. Landsdrottinn keppir auðvitað að því að ná frá bóndanum
eins miklum virðisauka og frekast er kostur. Fyrir stríð var hlutur landsdrottins á
Filippseyjum 50% að meðaltali af framleiðslu bóndans; í Kína og Kóreu var hann
nær 60%, sumar heimildir halda því fram, að í Kóreu hafi hlutur landsdrottins oft
verið allt að 80%, stundum jafnvel 90%; á Indlandi var hann 50—60%. Ofan á
þessa liáu landskuld verða leiguliðar venjulega að greiða sundurleita skatta, veita
landsdrottni persónulega þjónustu ýmiss konar, gefa honum gjafir og greiða honum
stundum hálfa landskuldina fyrirfram.
Vegna þessara hræðilegu klyfja sökkva bændur brátt í miklar skuldir. Og lánar-
drottinn sá, er þeir leita fyrir sér um lán hjá, er venjulega þeirra eiginn lands-
drottinn. Fjöldi heimilda greinir frá þeirri óhemju leigu, sem tekin er af lánsfé.
R. H. Tawney segir frá því í hók sinni, Jarðir og verkalýður í Kína, að þar hafi
verið algengt að greiða 40—50% í rentu af lánsfé, en 200% renta hafi einnig
þekkzt. I Cochin-Kína var renta af þriggja mánaða láni 20—80%, að því er Pierre
Gourou segir í bók sinni Jarðnýting í Franska Indó-Kína. Honum farast svo orð í
þessu sambandi: „Öll þjóðin er flækt í þéttriðið net skulda og fjárlána. Daglauna-
maðurinn kemst ekki af yfir árið nema að safna skuldum.... Þess eru engin dæmi,
að leiguliði geti byrjað að sá rísi nema að taka fé að láni hjá landsdrottni sínum.“
Sama er uppi á teningnum í öðrum Asíulöndum. „Þessi þunga skuldabyrði er al-