Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Síða 149

ASÍUBÆNDUR í UPPREISN
259
um.... Skógarhöggið hefur valdið því, að skolazt hefur burt verðmætt gróður-
moldarlag, sem ekki verður aftur bætt, og borizt á brott í fljótin ... og hefur þetta
unnið akuryrkju innborinna manna mikið mein.“ Árið 1895 sagði Lewis, aðstoðar-
maður við skógavörzlu, að leðja færi vaxandi í Kelani Gangafljóti, og tók það
fram um leið, að „aukin terækt á landinu væri greinileg orsök þess, að fljótið
fylltist af framburði leðju og leirs.“ Árið 1916 skýrði annar sérfræðingur, Howard,
svo frá:
„I fjallahéruðunum um miðbik Ceylons, sem nú eru þakin teekrum, hefur hvolf-
þak hinna fornu skóga horfið.... Jarðvegsmissirinn hefur verið gríðarlegur og
heldur þar áfram í hið sama far.“
Árið 1925 sagði C. D. Hope, vísindalegur ráðunautur Indverska teframleiðslu-
félagsins, að „á fjallahlíðunum muni að lokum ekki vaxa stingandi strá.“ Og árið
1928 sendi A. W. Hall, forstjóri í Kew Gardens Ceylonstjóminni þessi varnaðar-
orð: „Eyja yðar virðist smám saman vera að skolast á haf út.“
Loks kom að því árið 1930, að nefnd var sett á laggirnar til þess að rannsaka
uppblástur lands á Ceylon. Nefndin skilaði skýrslu um málið 1931. Enda þótt
nefndin reyndi að veita plantekrubúskapnum aflausn frá allri synd og leysa hana
undan allri ábyrgð á kreppunni, þá varð hún þó í grundvallaratriðum að játa, að
þeir menn, sem áður höfðu varað við hættunni, höfðu haft á réttu að standa.
Nefndin var að vísu ófáanleg til að benda á sökudólginn, en af öllu var þó Ijóst,
að landrán og hlífðarlaus og óskipulagður plantekrubúskapur hefðu valdið þeim
tveimur plágum, sem nú þjá Ceylon — flóð og þurrkar. En brezka heimsvalda-
stefnan og leppstjórn hennar á Ceylon geta ekki unnið bug á þessum plágum, því
að þá yrði að ráða til atlögu gegn fjárfestingu og hagsmunum heimsvaldastefnunn-
ar. Það er auðvitað óhugsandi, að ríkisstjórn, sem er opinber málsvari plantekru-
eigenda, fari að þjóðnýta stórbú við ofanverð fljót Ceylons. En til þess að afstýra
uppblæstri á Ceylon, sem í öðrum nýlendum, og til þess að koma á fót víðtæku
áveitukerfi og skóggræðslu, þá verður ekki komizt hjá því að skerða verulega
hagsmuni heimsvaldastefnunnar. I raun og veru dugar ekki minna en félagsleg,
efnahagsleg og pólitísk bylting. Þetta játar jafnvel G. V. Jacks, forstjóri Rann-
sóknarstofu jarðvegsvísinda alríkisins. Honum farast svo orð í bókinni Nauðgun
jarðarinnar: „Við vitum nú nokkurn veginn með vissu hvaða meginreglum verði
að beita á sviði akuryrkju, hagbeitar, skóggræðslu og mannvirkjafræði, til þess að
afstýra því að jörðin rotni undir fótunum á okkur, en við getum ekki beitt þeim
eða þorum það ekki í svo stórum stíl sem nauðsynlegt er og í samræmi væri við
hið alvarlega ástand." Og hvers vegna „getum við ekki“ eða „þorum við ekki“ að
beita þessum meginreglum? Herra Jacks er mjög opinskár í þessu efni. Það „má
vel vera að það hafi í för með sér jélagslega og pólitíska byltingu.“
Ceylonstjórnin hefur verið ófús til þess að fást við akuryrkjuvandamál sitt á
grundvelli baráttunnar gegn heimsvaldastefnunni, og því hafa allar kákáætlanir
hennar um flóðavarnir og jarðvegsvörzlu farið út um þúfur. Síðasta tilraunin af
hálfu Ceylonstjórnarinnar er Gal Oyaáætlunin, sem Ameríkumenn eiga hugmynd
að og hafa stutt. Aætlun þessi er stærst í broti þeirra fyrirætlana, sem Ceylon-