Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Qupperneq 156

UMSAGNIR UM BÆKUR
Fylgd skáldanna
og Kristallinn í hylnnm.
Því heyrist stundum haldið fram, að
ljóðlistin á Islandi í dag eigi í þrenging-
um og sé í afturför. Sé þessu þannig far-
ið, býst ég við, að sökin sé ekki síður hjá
njótendum listarinnar en boðendum
hennar. Hraði heimsins og hávaði hafa
slævt skilningarvit manna og gert þá lítt
næma á list Ijóðsins. Slíkir lesendur
orka ekki örvandi á sköpunarþrá höf-
undanna. Það tekur og jafnan sinn tíma,
að listaverk verði sameign fjöldans.
Um Stefán G. var sagt, meðan hann
var í fullu fjöri og boðaði samtímamönn-
unum list sína og lífsboðskap við mis-
jafna áheyrn: „Kveður myrkt og stund-
um stirt Stefán G. í Kringlunne".
Hundrað árum eftir fæðingu hans var
hann leiddur til öndvegis í Háskóla ís-
lands að viðstöddum helztu stórmennum
landsins. Meðan Grímur Thomsen lifði,
iðkuðu sumir það hjástund að telja
braglýtin í ljóðum hans, líkt og sumir
gera sér nú til dundurs að telja lýsnar í
Gerplu, tornæmir á list hennar og boð-
skap. Flestir munu nú viðurkenna, að ó-
víða sé að finna skírari málm en í brag-
sverði Gríms. Og mikið mætti finna af
leir og vaðli hjá skáldjöfrinum Matthí-
asi, þótt flestum muni nú starsýnna á
þau listaverk hans, sem gerð eru af
mestri orðsnilld og andagift.
En það er óþarfi að minnast á þessa
fornu dóma. Samtíminn er nægur til
vitnisburðar. Sannleikurinn er sá, að
sjaldan hafa komið út fleiri Ijóðabækur
á Islandi með jafn skömmu millibili en
síðustu tvö árin. Margar þessara ljóða-
bóka þola hiklaust samanburð við hið
bezta í íslenzkum Ijóðheimi síðustu ald-
ar. Eg nefni Kristalinn í hylnum eftir
Guðmund Böðvarsson, Á Gnitaheiði eft-
ir Snorra Hjartarson, Sóleyjarkvæði
Jóhannesar úr Kötlum, Ilrafnamál Þor-
steins Valdimarssonar, og enn fleiri
mætti nefna. Hinu ber ekki að leyna, að
fremur slæmt samband hefur verið milli
sumra ungu skáldanna og þeirra, sem að
öllu sjálfráðu ættu að njóta listar þeirra.
Lítur jafnvel svo út sem ljóðskapendur
og ljóðnjótendur ætli að halda í sína
áttina hver, og má ljóst vera, hvemig
slíkt hlýtur að enda. Menn hafa skýrt
þetta með tilkomu nýs ljóðforms, en slík
skýring er ekki einhlít. Ef Ijóðið með
efni sínu og boðskap orkaði verulega á
lesandann, gæti ekkert fomi hindrað
hann í að njóta þess. Ég held að ungu
skáldunum væri hollt að íhuga þá spurn-
ingu í fullri alvöru og hreinskilni, hvort
þau séu ekki viljandi eða óviljandi að
slíta þá taug, sem tengir þau við fólkið
og lífið í landinu.
Þessari spurningu er óþarfi að beina
til Guðmundar Böðvarssonar. Fáar
ljóðabækur fela í sér á jafn listrænan
hátt: landið, fólkið og lífið og Kristall-
inn í hylnum. Segja má, að kvæðin séu
\