Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Side 18

Tímarit Máls ag menningar
tíðkast á svartamarkaðnum og hins
er ferðamenn njóta. Gjaldeyri sem
þannig fengist átti að nota til að
standa straum af innfiutningi. Þannig
hefði mátt ætla að þessi ráðstöfun er
hafði verið krafizt í þrjú ár, styddi
að því að hefta verðhækkanir. Það
er eimnitt hið gagnstæða sem hefur
gerzt. Jafnskjótt og spurðist um þessa
ráðstöfun hækkaði allt verðlag um
nálega fimmtung, þ. e. jafnmikið og
gengi græna dollarans á svartamark-
aðnum sem varð skyndilega torgætur.
Þar eð gróðamenn í Víelnam hafa út-
flutning auðmagns að aðalmarkmiði
og útflulningurinn varð kostnaðar-
samari eftir útgáfu hernámsmyntar-
innar, var ekki nema rökrétt að reynt
yrði að velta þessari ,verðhækkun‘
yfir á neytendur. Það er ekki einung-
is lúxusvarningur sem hefur hækkað
í verði, heldur einnig nauðþurftar-
vörur: hrísgrjón, grænmeti, klæðnað-
ur, sandalar o. s. frv. Verðhækkunin
undanskildi því eigi fátækustu bænd-
urna og landbúnaðarverkamennina.
Fylgifiskar hins stökkhraða verð-
lags eru gróðafíkn og gegndarlaus
eyðslusemi. Fjárhæðirnar sem borg-
arastéttin í Saigon tapar í spilavítum
eða eys út í næturklúbbum jafngilda
umtalsverðum hluta af fastatekjum
hinnar velmegandi miðstéttar, pró-
fessora, málaflutningsmanna, liðs-
foringja og embættismanna. Nálega
öllu því fé sem ekki fæst flutt til út-
landa, er eytt í skemmtanir og lúxus-
varning og fer þann veg sömuleiðis
úr landi. Spilling og léttúð stórborg-
arinnar er augljós staðfesting efna-
liagsmisréttisins.
Móthverfan — eða öllu heldur
nauðsynlegt skilyrði velferðarinnar í
Saigon, Danang og tveim eða þrem
öðrum borgum — hirtist í eymdinni
sem íbúar sveitanna einir þekkja.
Loftárásir, múgmorð af völdum stór-
skotaliðs, ,friðunar‘-aðgerðir, notk-
un gróðureyðandi efna og handa-
hófskenndar handtökur hafa alls stað-
ar orsakað ólýsanlega eymd. Hrís-
grjónaframleiðslan hefur minnkað
svo mjög að Víetnam verður nú að
flytja inn frá Ameríku fæðutegund
sem þar hefur lengi verið framleidd
umfram þarfir (árið 1965: 200.000
lestir). Þeim fjölgar stöðugt er falla
úr hópi óbreyttra horgara. A héraðs-
sjúkrahúsi einu þar sem eingöngu er
gert að alvarlegum útlimasárum hef-
ur fjöldi sjúklinga nærri því tvöfald-
azt miðað við s.l. ár; einkar athyglis-
vert er að fjöldi særðra kvenna og
barna hefur vaxið. Af 813 særðum
kváðust aðeins þrír hafa hlotið sár
sín af völdum Víetkong. Allir hinir
verða að skrifast á reikning Banda-
ríkjamanna og suður-víetnamska
hersins.
Því er ekki að kynja þótt þúsundir
flóttamanna flýi ,dauðasvæðin‘ sem
Bandarikjamenn selja undir hið kerf-
isbundna sprengjuregn sitt, og leiti
athvarfs í úthverfum stórborganna þar
112