Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Qupperneq 54

Tímarit Múls og menningar
og Árni skipaður forstöðumaður hennar. Fyrstu árin voru þar starfandi auk
dr. Arna einn sérfræðingur og fjórir aðstoðarmenn. Árið 1948 voru sérfræð-
ingarnir orðnir þrír, og hélzt sú tala til 1954. Næstu ár var fjölgun starfs-
fólks mjög ör og eru nú fastráðnir sérfræðingar við stofnunina tíu, og sextán
aðstoðarmenn. Forstöðumaður er Jón Jónsson fiskifræðingur.
Þú sagðir mér að slúdent einn íslenzkur hefði spurt: Hvað er hafjræði,
er j>að fiskifrœði? Leyfist mér að laka upp jressa spurningu, eða livernig
viltu skilgreina liajfrœði?
í rýmstu merkingu nær haffræði til allra rannsókna á hafinu sjálfu, líf-
verum þess og sjávarbotninum. Haffræðin grundvallast því á fjölmörgum
greinum náttúruvísinda, svo sem eðlisfræði, efnafræði, líffræði og jarðfræði,
þannig að í dag er erfitt að tala um haffræði sem sérstaka fræðigrein fremur
en náttúrufræði, án þess að skilgreina nánar rannsóknarsviðið. I þrengri
merkingu hefur orðið sjófræði oft verið notað um þær greinar haffræðinnar
sem fjalla um eðlis- og efnafræðilega eiginleika sjávarins. En þessi nafngift
er nú tæplega fullnægjandi lengur, og er orðið algengast að skipta haffræð-
inni í fjórar höfuðgreinar, þ. e. eðlisfræðilega, efnafræðilega, líffræðilega
og jarðfræðilega haffræði. Hverri fyrir sig má síðan skipta í ýmsar undir-
greinar. Onnur skipting á einnig við um hafrannsóknir sem aðrar vísinda-
greinar: að greina milli hagnýtra rannsókna og undirstöðurannsókna, enda
þótt sé að sjálfsögðu erfitt að draga þar skýrar markalínur. Dæmi um hag-
nýtar hafrannsóknir eru rannsóknir á stormbylgjum í sambandi við skipa-
ferðir og gerð hafnarmannvirkja, rannsóknir á hljóðburði sjávar í hernaðar-
skyni, rannsóknir á sjávarbotni vegna fyrirhugaðrar námavinnslu eða leitar
að olíulindum, að ógleymdri hagnýtri fiskifræði, sem er sú grein haffræði
sem íslendingum er bezt kunn. í augum almennings hér er því fiskifræði oft
eins konar samnefni allra hafrannsóknagreina.
Þú slundaðir háskólanám í Bandaríkjunum. Hvernig féll þér þar? Og
þelta hefur einmitt verið á stríðsárunum?
Ég lagði stund á efnafræði við ríkisháskólann í Wiseonsin og lauk þar
meistaraprófi 1946. Á styrjaldarárunum var naumast í annað hús að venda
en Bandaríkin til náms í þeirri grein. Mér féll ágætlega að stunda þar nám,
og tel ég að námsfyrirkomulag í raunvísindum sé þar að ýmsu leyti til fyrir-
myndar, einkum er lýtur að framhaldsnámi. Annars eru skólar þar í landi
mjög misjafnir að gæðum, en margir þeirra eru framúrskarandi stofnanir.
148