Tímarit Máls og menningar - 01.12.1970, Side 81

Tvœr stuttar sögur
nm til samúðar. Þar er skylda betlarans að vera mönnum augnayndi, lýsa
bjartsýni og viðhalda sérkennum arfsins, þótt hann sé þveginn og þokkalega
til fara. Og eins og í sumarleyfi á Sikiley lætur fólk krónu af hendi rakna til
þessa sólargeisla í skammdeginu, jafnvel þótt engum detti í hug, að hægt sé
að lifa á slíku smáræði í allri dýrtíðinni. Menn hugsa sem svo:
0, betlarinn, hann finnur alltaf einhver ráð!
í sannleik sagt ber norrænt fólk einkennilega mikið traust til hagsýni og
ráðdeildar hetlarans. í augum þess er betlarinn (og kannski listamaðurinn)
eini nútímamaðurinn, sem kemst af með lítinn eða alls engan fjárhag.
Ef til vill er þetta óbilandi traust á hagfræði og útsjónarsemi hetlarans
ástæðan fyrir því, að á útkjálka Evrópu sitja beiningamenn einmitt á æðstu
stöðum. Og skorti þá guðsþökk aka þeir út á flugvöll með attaché-tösku úr
áli og plasti; en það er meira en skáldið gat látið sig dreyma: Að fljúga um
heiminn betlandi í þotu.
Boðirn
A síðasta heimsþingi listfræðinga, sem kom saman í Köln, var sú óþægi-
lega staðreynd viðurkennd, að dag einn í miðri heimsstyrj öldinni fyrri, síð-
degis, á meðan blómi evrópskrar æsku, eins og það var kallað, barðist af föð-
urlandsást með byssu í skotgröfum, hafi gylltur engill í Louvresafninu fræga
í París stokkið með mundað sverð úr sígildu málverki yfir í annað ósígilt og
fellt þar fjaðrirnar og sundrazt nokkrum óhrjálegum föðurlandslausum list-
málurum, sem lágu í göturæsinu á Montmartre, til mikillar ánægju.
Þessi svívirða, eða eins og það er nefnt á máli listfræðinga: þessi röskun
gullinsniðsins og ógnun við hefð fagurfræðinnar, vakti þegar sára gremju
listvina og hneykslun listkaupenda, en mæltist illa fyrir á meðal ráðamanna
og fáfróðs almennings, og sló stökkið óhug á stjórn annarra minni, ótraust-
ari og veigaminni safna en Louvresafnsins.
Aðalforstjórinn, monsieur Quesaco, vaknaði í skelfingu af fagurfræðileg-
um blundi, en hann hafði þá nýverið fengið orðu Heiðursfylkingarinnar fyr-
ir að vaka yfir arfleifð franskrar listar á aðalskrifstofu safnsins, sem snýr út
að Signu, og reyndi hann samstundis að hrekja engilinn aftur á sinn stað
með viðurkenndum rökum, hefðbundnum lögum og hinni þykku safnskrá.
En engillinn lét sér ekki segjast. Þá tók forstjórinn verkið úr sýningarsalnum
271