Tímarit Máls og menningar - 01.12.1970, Side 128

Jón Þ. Þór
Upphaf preuílistar á Austurlandi
Jón Ólajsson og Skuldarprentsmiðja
I. Stutt æviágrip Jóns Ólafssonar
Jón Olafsson, síðar skáld og ritstjóri, fæddist að Kolfreyj ustað við Fáskrúðs-
fjörð 20. marz árið 1850. Voru foreldrar hans séra Ólafur Indriðason
prestur þar og síðari kona hans, Þorbjörg Jónsdóttir. Jón var þannig hálf-
bróðir Páls Ólafssonar skálds. Jón ólst upp að Kolfreyj ustað til ellefu ára
aldurs, en þá missti hann föður sinn og fluttist til Reykjavíkur með móður
sinni.
Árið 1863, þegar Jón var 13 ára að aldri, hóf hann nám við Lærða skólann
í Reykjavík og þá, þegar á skólaárunum, hófust afskipti hans af blaðamennsk-
unni, sem átti eftir að verða svo snar þáttur í lífi hans. Um tíma var Jón
ritstjóri skrifaðs skólablaðs og sýndi þá þegar, að vel kunni hann að halda
á penna.
Herbergisfélagi Jóns á þessum árum var Kristján Jónsson, sem síðar fékk
viðurnefnið Fjallaskáld. Vafalítið hefur Jón orðið fyrir allmiklum áhrifum
frá Kristjáni, enda á mjög næmu aldursskeiði, er þeir bjuggu saman. Raunar
væri það freistandi viðfangsefni að reyna að rekja þau áhrif, sem Fjalla-
skáldið kann að hafa haft á skáldskap Jóns Ólafssonar. Þetta mun þó ekki
reynt hér, enda fellur það utan við meginefni þessarar ritgerðar. En þó má
geta þess, að talið er víst, að fyrir atbeina Kristjáns hafi Jón fengið inngöngu
í Kvöldfélagið svonefnda, en það var leynifélagsskapur, sem starfaði í Reykja-
vík um þessar mundir.
í þessu félagi voru ýmsir helztu atkvæðamenn bæjarins og framámenn í
sj álfstæðisbaráttunni. I ársbyrjun 1868, eða nánar tiltekið þann 9. janúar,
hóf félagið útgáfu blaðs, sem nefndist Baldur. Mun blaðið einkum hafa verið
ætlað lil stuðnings Jóni Sigurðssyni og köppum hans, en ýmsum þótti hið
eina blað, sem fyrir var í Reykjavík, Þjóðólfur, vera orðið býsna íhaldssamt
í skoðunum. Svo sem getið er að framan, kom fyrsta tölublað Baldurs út
9. janúar 1868. Á forsíðu er sagt, að útgefandi blaðsins sé félag eitt í Reykja-
318