Tímarit Máls og menningar - 01.12.1970, Side 137

Upphaf prentlistar á Austurlandi
Verdens Gang, hafi hafið göngu sína í Noregi. Ennfremur segir, að ritstjóri
hins nýja blaðs sé Johan Sverdrup, hinn mesti ágætismaSur, en Skuld segir,
aS hann hafi meS NorSmönnum ekki ósvipaSa aSstöSu og Jón SigurSsson
meS Islendingum. Þá segir enn, aS Verdens Gang hafi fariS mjög lofsamleg-
um orSum um Skuld og telji hana hezt ritaSa allra íslenzkra blaSa. HvaS sem
hæft er í þessari yfirlýsingu, virSist sem eitthvert samband hafi, er hér var
komiS sögu, veriS komiS á meS norskum og íslenzkum þjóSfrelsismönnum,
hvort sem þaS hefur veriS persónulegt samband Jóns Ólafssonar og Sverd-
rups eSa ekki.
Þá skal hafa í huga, aS á útlegSarárunum í Vesturheimi hafSi Jón Ólafs-
son kynnzt nýjum straumum og stefnum í þjóSfélagslegum fræSum. Má því
ætla, aS sjóndeildarhringur hans hafi veriS mun víSari en flestra samherj-
anna, er hann settist aS á EskifirSi. Og ekki skorti Jón heldur kraft eSa eld-
móS til þess aS koma hugsjónum sínum á framfæri.
ÞaS ætti því vart aS koma á óvart, aS ýmisleg störf virSast snemma hafa
hlaSizt á Jón. í Slculd má sjá, aS hann hefur veitt forstöSu bókasafni Lestrar-
félags EskifjarSar, en í Skuld hvetur hann lánþega safnsins til aS skila þeim
bókum, sem þeir hafi aS láni, þar eS skráning safnsins skuli fara fram. Þá
má og geta þess, aS Jón gegndi starfi oddvita ReySarfjarSarhrepps og stund-
aSi auk þess einkakennslu, t. d. auglýsir hann öSru hverju í Skuld einka-
kennslu í ensku.
Af öllu því, sem hér hefur veriS taliS, ætti aS vera ljóst, aS Jón Ólafsson
þurfti ekki aS kvíSa aSgerSarleysi, er hann settist aS á EskifirSi. Þar sem
framfarir og örar þjóSfélagslegar breytingar eiga sér staS, eru ætíS næg
verkefni fyrir áhugasama og dugandi menn. Sú staSreynd, aS Sunnmýlingar
kusu Jón Ólafsson annan þingmann sinn sumariS 1880, eftir aSeins fjögurra
ára dvöl á EskifirSi, virSist mér nægileg sönnun þess, aS hann hafi valdiS
verkefnum sínum þar eystra.
Tilvitnanir í kafla II. 1.
1 Sjá „Drög aS ævi J. Ól.“ hdr. í Borgarskjalasafni (óskráð).
2Ibid.
3 Ibid.
4 Sjá Dóma Landsyfirréttar nr. 11/1875, bls. 160.
5 Sjá „Drög aS ævi J. Ó.“ hdr. í Borgarskjalasafni (óskráð).
Þar sem lýst er breytingum í atvinnumálum Austfirðinga, er aS mestu stuSzt viS IX.
bd. 1 að Sögu íslendinga eftir Magnús Jónsson, ævisögu Einars Ásmundssonar í Nesi eftir
Arnór Sigurjónsson og 2. bindi af ævisögu Tryggva Gunnarssonar eftir Þorkel Jóhannes-
son og Bergstein Jónsson.
327