Tímarit Máls og menningar - 01.12.1970, Side 158

Tímarit Máls og menningar
barma sér yfir fátækt sinni í Skuld, en ég tel sennilegast, að þar sé oftast um
viðskiptabrellur að ræða. Að minnsta kosti þykir mér harla ósennilegt, að
Jón hefði haft efni á að sigla til Kaupmannahafnar um veturnætur 1880 og
dvelja þar vetrarlangt, ef fjárhagur hans hefði verið svo slæmur sem hann
vildi vera láta.
Tilvitnanir í kafla II. 6.
1 Sjá Manntalsbók SuSur-Múlasýslu 1877 bls. 133 nr. VII. 17 í Þjsks.
2 Ibid. nr. VII 18.
7. Verkefni Skuldarprentsmiðju, önnur en Skuld
Nærri má geta, að Jón Ólafsson hafi ekki eingöngu ætlað að nota prent-
smiðjuna á Eskifirði til þess að prenta og gefa út Skuld. Hann hefur vafa-
lausthugsað sér, að í framtíðinni skyldi prentsmiðjan verða svo sem mundang
hins andlega lífs á Austurlandi. En ef þetta átti að takast, dugði ekki að sitja
auðum höndum, eitthvað varð að hafast að. Það var líka svo sannarlega gert,
og í 9. tbl. 1. árg. Skuldar, sem út kom 27. september 1877, er auglýst, að bók
Jóns Ólafssonar „Söngvar og kvæði“ (1866—1877) hafi verið prentuð og
sé nýkomin út á Eskifirði.
Þessi fyrsta bók, sem út kom á Austurlandi, er 208 bls. að stærð í fjórblöð-
ungsbroti, og er henni skipt í fimm meginkafla: I. Frá æskuárunum (1866—
1870), II. Flóttinn til Noregs (1870—1871), III. Heima (1871—1873), IV.
(Frá Ameríku) Skuggar og skýjarof í útlegðinni (1873—1875), V. Heima og
erlendis (1875—1877). Að lokum er eftirmáli höfundar. Þar skýrir hann frá
því, að mjög mörg þeirra kvæða, sem prentuð séu í bókinni, hafi hirzt áður
á prenti og sum jafnvel oftar en einu sinni. Því næst biður höfundur væntan-
lega lesendur að virða sér það til vorkunnar, þótt mörg kvæðanna kunni að
vera gölluð, mörg þeirra hafi hann ort á æskuárunum og segist jafnvel harma
að hafa ekki borið sum þeirra á eld. Einnig víkur höfundur nokkuð að hinum
pólitísku æsingakvæðum, sem í bókinni birtast, og tekur það fram, að þau
túlki ekki pólitískar skoðanir hans árið 1877, enda hafi hann ekki lengur of-
stækisfullar stj órnmálaskoðanir. Hins vegar segist höfundur telja, að kvæði
þessi eigi skilið að standa sem sögulegur minnisvarði. Að lokum tekur Jón
Ólafsson fram, að nokkur kvæðanna hafi verið ort af vissu tilefni, m. a. afmæl-
iskvæði og eftirmæli, og séu þau oftast ort samkvæmt beiðni.
348