Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Side 21

Um byltingaróþreyju
öreigastéltin taki pólitísk völd í sínar hendur og komi sér upp eigin ríkisvaldi
í þágu byltingarinnar, ríkisvaldi sem gegni því hlutverki að brjóta á hak
aftur mótspyrnu hinna sigruðu yfirstétta, kveða niður allar tilraunir til
gagnbyltingar innanlands og verja byltinguna út á við gegn undirróðri og
hugsanlegri íhlutun annarra ríkja. Þeir neita með öðrum orðum að alræði
öreiganna sé nauðsynlegur áfangi. Og röksemdafærsla Graves vekur grun um
að ástæðan sé nú sem fyrr óttinn við að núlifandi kynslóðir kunni að deyja
drottni sínum án þess að hafa borið gæfu til að lifa án tilvistar valds. Bók
sú sem bræðurnir Gabriel og Daniel Cohn-Bendit tileinka stúdentaóeirðunum
í París vorið 1968 og sex vikna allsherjar verkfalli franska verkalýðsins, sem
fylgdi í kjölfar þeirra, staðfestir þennan grun. Höfundarnir, sem voru mjög
við þessa atburði riðnir, eru ágætir fulltrúar neo-anarkismans sem um skeið
hefur borið á í hinni nýju vinstri hreyfingu og mótaður er af stúdentahreyf-
ingu okkar daga. Þeir kalla sig að vísu „vinstri-róttæka“ án frekari skil-
greiningar, en þegar við lesum í bók þeirra að Marx hafi ekki verið jafn
mikill byltingarsinni og Bakúnín, að anarkistar hafi haft rétt fyrir sér í
deilum sínum við bolsévíka í Ukraínu 1918—1921, og að arðránslaust þjóð-
félag sé óhugsandi á meðan sumir menn stjórni og aðrir framkvæmi, þá
þurfum við ekki lengur vitnanna við. Enda geta Cohn-Bendit hræðurnir
ekki fremur en Jean Grave áður sætt sig við þá tilhugsun að lokatakmark
þjóðfélagsbaráttunnar — þ. e. fullkominn kommúnismi með allsnægtum handa
öllum og óheftu frelsi einstaklingsins, sem ekki er hugsanlegt nema við stjórn-
leysi, — þeir geta ekki sætt sig við að þetta lokatakmark náist ekki fyrr en
einhverntíma eftir að núlifandi kynslóðir eru orðnar duft í gröfum sínum.
Þetta og annað ekki vakir fyrir þeim þegar þeir komast svo að orði í lok
mikilvægs kafla: „Við erum ekki að berjast vegna barnanna okkar — því að
fórnin, þetta afsprengi stalínistísks, gyðinglegs og kristins húmanisma, vinn-
ur á móti byltingunni —, heldur vegna sjálfra okkar, til þess að við fáum loks-
ins að njóta lífsins hömlulaust.“ Samhengið milli þessa hugsunarháttar og
hinna klassísku anarkistaorða frá 1896 er augljóst. Jafn ljóst er að með því
að formæla fórnarlundinni eru höfundarnir að lýsa óþarfa alla þá sjálfsaf-
neitun og það erfiði sem öreigastjórnir hafa krafizt af umbjóðendum sínum til
varnar sósíalismanum. Lesa má úr orðum þeirra að það hafi ekki verið vegna
örðugra aðstæðna byltingarinnar sem slíkra fórna var krafizt, heldur sé
orsakanna að leita í meinlætakenndri hugmyndafræði er telji fórnina hafa
siðferðilegt gildi í sjálfri sér.
99