Tímarit Máls og menningar - 01.12.1973, Blaðsíða 62

Tímarit Máls og menningar
enginn að biðja hann að hafa hraðann á. Hann var þarna í baðstofunni og
fólkið, þessar þrjár manneskjur, spjölluðu saman. Gömlu hjónin höfðu víða
verið, sérstaklega bóndinn, þau voru lífsreynd, minnug og margfróð, og
þreyttust aldrei að segja frá atburðum liðinna daga, sem ýmist gerðu ljósið
í baðstofunni svolítið bjartara þegar vel gekk, en svo lagðist skuggi yfir
þegar talað var um sorgina. Þau gátu rakið ættir fjölmargra manna og
endalaust voru rifjuð upp gömul ljóð og mikið kunnu þau af lausavísum
og rímum. Og þá gengu skáldin og hagyrðingarnir inn í baðstofuna, maður
sá þetta skáldfólk fyrir sér vegna mannlýsinganna sem voru hluti af hverju
skáldi. Bóndinn var sjálfur hagyrðingur og síyrkjandi um menn og málefni,
og lærði ég þetta mestallt eins og kverið, nema hvað ég man enn mikið af
þessum vísum. Um dalbúana orti faðir minn bændarímu, konurímu, hús-
konurímu og niðurjöfnunarskrá um unga fólkið og var í þessu mikil dægra-
stytting. Nokkrar bækur komu að Gili úr lestrarfélaginu og héldu áfram í
Bakkasel; en þrátt fyrir þessi andlegheit auk Jónsbókar sem lesið var í, þá
var baðstofulífið fábreytt á Gili ekki sízt fyrir ungling sem alltaf var að
hugsa og þrá, það hlaut að vera til einhver önnur veröld bjartari og stærri
en þessi. Á Gili varð að spara steinolíu og eldivið og það var stundum lítið
að borða og á veturna var ævinlega gengið snemma til rekkju og þá heyrði
ég oft glamra í prjónum eftir að Ijósið var slökkt, og máski hef ég þá stund-
um sofnað út frá döprum hugsunum.
En morgnarnir komu hver af öðrum allan veturinn, stundum voru miklar
snjókomur og hríðar, sem stóðu slitalaust dögum saman, eða þá að birti til.
En þennan vetur eins og veturna næstu á undan var stórfenni við hverjar
dyr, bæjarlækinn varð að moka upp flesta daga og eldiviðurinn var úti í
hlaða sem þakinn var með torfi. En lífið átti líka bjartar hliðar, þegar still-
ur voru gengu gömlu hjónin oftast út á kvöldin til að gá til veðurs og til að
draga til sín morgundaginn. Væri stjörnubjart gat himinninn stundum orð-
ið svo gegnsær rétt yfir dalbotninum að sá í gegnum blámann upp til tindr-
andi stjarnanna, þá gátu þær verið svo gáskafullar að gleði þeirra sté niður
af himnum svo snæviþakin jörðin var öll þakin hvítum stjörnum og það
var létt að ímynda sér að þetta gætu verið svolitlir englar og þeir fylgdu
okkur inn í baðstofu.
Fyrir kom að tvær stjörnur sýndust hnípa neðan á loftblámanum alveg
innst í dalnum og þær gátu aldrei slitið sig frá dalbotninum þar sem heitir
Tungur, en jökullinn rétt hjá. En þetta eru stjörnur sem minna á tvær kon-
ur sem báru þarna beinin. Þær voru reyndar vinnukonur frá Bakka í Oxna-
268