Tímarit Máls og menningar - 01.06.1981, Page 17

Hauströkkriðyfir me'r
geta séð aukinn þunga og skilja eftir sáran brodd. Lesandinn veit, hvers þau fara
á mis.
Það má lesa þetta ljóð án frekari útlistana; líf þess er fólgið í því sjálfu eins og
það stendurí bókinni. En það er freistandi að leggja í það táknrænan skilning og
taka það sem bendingu um harmsögu allra sem þekkja ekki sinn vitjunartíma,
sjá ekki gleðina sjálfa þegar hún leitar fagnandi á fund þeirra, skynja ekki
skáldskapinn þegar skáldið vill gefa þeim gjöf, gefa þeim sýn.
Allra sem opna ljóðasafn eða lesa kvæði bíður sá vandi að sjá og skynja það
sem þeim er sýnt eða sagt, eignast hlutdeild í nýrri reynslu eða hafna henni og sjá
aðeins beinin á örfoka hólnum. Þau skáld eru að vísu mörg sem gefa góðum
lesendum steina fyrir brauð og þeir margir sem ekki kunna að greina á milli. En
sá sem vill sjá og skynja í ljóðum Snorra Hjartarsonar á í vændum reynslu sem
alltaf er ný og þarf ekki að óttast að sækja til hans svikna vöru.
Þeir sem lesa Hauströkkrid yfir mér, en einnig eru kunnugir fyrri ljóðum
Snorra, vita vel að sú bók ein gefur ekki fullgilda hugmynd um skáldskap hans.
Sé hún borin saman við hinar fyrri, er hún um margt ólík þeim, einkum Kvceðum
og Á Gnitaheiði, en líkingin miklu meiri við Lauf og stjömur. Það má til sanns
vegar færa að yrkisefni Snorra hafi verið fjölbreyttari í fyrstu tveimur bókunum,
einkum hinni síðari, formgerð ljóðanna einatt flóknari og bein tengsl þeirra við
striðandi líf samtíðarinnar augljósari en í síðustu bókunum. Samt mega les-
endur Snorra ekki láta þetta villa um fyrir sér ef þeir vilja gera sér grein fyrir því
samhengi sem ljóðagerð hans öll ber vitni, því að í ljóðum hans hefur frá
upphafi mátt greina ýmsa þræði sem hann heldur enn í hendi sér og dregur
saman í síðustu bók sinni.
Oll ljóð Snorra Hjartarsonar eru óður til lífsins og jarðarinnar, lofsöngur til
alls sem er eilíft og fagurt. Hann er í eðli sínu rómantískt skáld. Ekki í þeim
skilningi að rómantískir draumórar hafi slegið hann blindu á kaldan veruleik-
ann og ógnir samtíðarinnar. Til þess er hann of óspilltur maður, geð hans of
heitt. En ég held að óhætt sé að fullyrða að í öllum bókum Snorra, skáldsögunni
einnig, séu dæmin glögg um það að í rómantískum hugmyndaheimi kunni
hann best við sig. Þeim börnum sínum sem þannig er farið hefur tuttugasta
öldin hins vegar ekki alltaf unnað langrar hvíldar við ljóð hans og draum. Til
þess hefur hún sjálf samið of marga kafla sögu sinnar með stáli og blýi og of víða
skilið eftir blóð í sporum sínum.
Kunnugir vita að Snorri Hjartarson hefur brugðið brandi skáldskaparins til
varnar friði, mannúð og réttlæti þegar viðburðir samtíðarinnar hafa leitt
mannkynið eða þjóðina á villigötur á leið þeirra „til vorlands sólgræns friðar og
135