Tímarit Máls og menningar - 01.06.1981, Blaðsíða 125

Umsagnir um bcekur
styður að farsæld og árangri í námi. Nið-
urstaða höfundar er þessi: 77.9% þeirra
sem fara í háskóla eru við góða geðheilsu,
en 6.5% við slæma. Næstum helmingur
þeirra, sem ná einungis 1. menntunarstigi,
er við slæma geðheilsu. Nálægt 80% barna
við slæma geðheilsu ná ekki hærra en að 2.
menntunarstigi, en um 50% barna við
góða geðheilsu fara hærra en á 2. stig.
Mjög fróðleg er hin nákvæma greinar-
gerð Sigurjóns um þau börn, sem hverfa
úr skóla á ýmsum stigum námsbrautar-
innar (tafla 35). Könnuð er fylgni brott-
falls úr skóla við ýmsa þætti úr heimilis-
högum nemandans og staðfestist þar sú
niðurstaða, sem raunar er meginniður-
staða rannsóknarinnar allrar, að heimilis-
bragur og framar öllu skilningur og örv-
andi umhyggja foreldra ráða miklu um
gengi barns i skólanámi. Stúlkur eru í
meiri hluta meðal brottfallsnemenda,
einkum lætur hærri hundraðshlud þeirra
sér nægja gagnfræðapróf, en piltar skila sér
þeim mun betur í framhaldsnám. Margt af
þvi sem höfundur segir um fráhvarf frá
skólanámi kom að miklu leyti fram, er
hann rakti þá þætti, sem hann telur stuðla
að framsækni unglinga til náms; að því
leyti sem þann stuðning skortir, aukast
likur á ótímabæru fráhvarfi frá skólanámi.
Ekki fæ eg varizt þeirri hugsun, að
höfundur leggi um of áherzlu á neikvæða
þáttinn í „brottfalli" úr skólanámi. Hún á
við að vissu marki, en að mínu mati liggja
einnig jákvæðar ástæður til þess hjá all-
miklum hluta nemenda að hverfa frá al-
mennu skólanámi eftir gagnfræðapróf,
þ. e. um 16 ára aldur. Þá opnast ung-
mennum ýmsar leiðir, sem virðast ekki
síður eftirsóknarverðar en áframhaldandi
skólaseta. Því fer lika fjarri, að allir sem
halda óslitið áfram upp á menntaskóla-
stigið láti stjórnast af hreinum menntun-
aráhuga; margir berast hugsunarlítið með
straumi félaga sinna eða láta metnaðar-
gjarna foreldra ýta sér áfram, eins og höf-
undur telur að eigi sér oft stað í 5. starfs-
stétt. En til einstaklingsbundinna áhuga-
hvata nær tölfræðigreining ekki auðveld-
lega.
Hvernig er háttað hegðun barna í
þessum hópi? Árið 1975 höfðu 600 ein-
staklingar úr honum náð aldursbilinu
19—25 ára. Nokkrir sálfræðistúdentar
könnuðu undir stjórn Sigurjóns, hve
margir úr hópnum hefðu gerzt brotlegir
við lög samkvæmt skrám sakadómaraem-
bættisins. Reyndust þeir vera 108, en vit-
anlega voru misferli þeirra misjafnlega
alvarleg. Þess ber fyrst að geta, að 492 af
600 voru ekki á sakaská, 90 voru skráð
vegna smávægilegs misferlis, en 18 eða 3%
vegna alvarlegra og endurtekinna afbrota,
17 karlmenn og 1 kona. Höfundur greinir
þessa heildarniðurstöðu á ýmsan hátt og
sýnir m. a. á 6 línuritum (bls. 67 — 72) á
hvaða aldri börn koma fyrst á sakaskrá og
á hvaða aldursskeiði misferli er tíðast.
Ennfremur er kannað, við hvers konar
fjölskyldugerð börnin höfðu búið i upp-
vexti sínum. í Ijós kemur, að þriðja hvert
ungmenni þeirra, sem frömdu alvarleg af-
brot, hafði alizt upp við rofin fjölskyldu-
tengsl; er það miklu tíðara en fram kom
hjá hinum hópunum tveim. Ekki skal sú
greining rakin nánar hér, enda er hópur-
inn með alvarleg afbrot svo fámennur, að
frekari tölfræðileg greining hans verður
ekki marktæk. Hins ber að geta, að sem
heild staðfestir hann niðurstöður erlendra
243