Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 92

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Blaðsíða 92
Tímarit Máls og menningar „Hversvegna eru lærðir menn ekki sósíalistar?" í Rétti 1931. Silja virðist lesa söguna þannig að það sé gott og blessað að sósíalískir menntamenn tali, segi frá draumum sínum um betra samfélag, en hverfi hins vegar á braut þar sem kemur til framkvæmda. Menntamanninum sé nóg að skrifa bækur þar sem Silju og öðrum „opinberast allur sannleikurinn um þjóð mína“ eins og hún orðar viðhorf sitt til Sölku Vólku. Svona einfalt var málið ekki fyrir þeim sem skrifaði Alþýðubókina og Sölku Vólku. Það er ástæðan fyrir því að hann er svona kaldhæðinn á köflum um Arnald. Það er von mín að þótt Silja virðist „afpróblematísera" Arnald og reyna að gera úr honum dýrling, þá sé ekki þar með sögð sagan um hugmyndir hennar um stöðu sósíalískra menntamanna. Því miður festist sú meinloka í Silju að mér væri eitthvað illa við sögupersónuna Arnald. Ætti nú að vera ljóst orðið að svo er ekki, — né heidur er mér illa við aðrar persónur í skáldsögu þessari. Silja vitnar í orð mín þar sem ég vek athygli á þeim atriðum sem sýna að skáldið hefur viljað gefa kost á neikvæðri mynd af sósíalíska menntamanninum. Tilvitnunin er hins vegar ekki það löng að fram komi svofelld orð mín: „Á hinn bóginn er í sjálfu sér alveg hægt að rökstyðja að hann hafi hegðað sér rétt“ o. s. frv. Ef Silja hefði gætt að þessum orðum hefði hún kannski ekki gert hina „hörðu árás“ sína. Salka Valka er bók full af efasemdum, einkum varðandi sósíal- ismann og hlutverk menntamannsins. Kjörorð sögunnar gætu einmitt verið setningin „Breytileiki lífsins er sannleikurinn", sem Silja velur sér að greinarheiti. Efunargirni skáldsins er ein helsta orsök þess hve Arnaldur er siðferðislega tvíræður. Efahyggjan er rúmfrekari í Sölku Völku en í Alþýðubókinni, enda má segja að í skáldsögunni séu hugmyndir úr ritgerðum Halldórs endurmetnar á frjálslegan hátt eins og formið veitir svigrúm til. I greinarlok þykir mér Silja heldur betur fara út af sporinu. Fyrst gerir hún ómerkilegt orðalagsatriði varðandi kossa að umtalsefni. I sögunni segir að vafamál sé hvort Salka kunni að kyssa, en bókmenntafræðingurinn tekur fram að þar með sé ekki sagt að það sé ekki hægt að kyssa hana. Ekki er víst að bókmenntafræðinni sé mikill ávinningur í þessari athugasemd. En á bak við þetta kann að liggja hjá Silju sú aðdróttun að sjónarhorn mitt sé of karlbundið. Um þetta atriði er því til að svara að ég er að ræða málið frá sjónarmiði Arnalds, og þess vegna er orðalag mitt fullkomlega eðlilegt. Ástæðan fyrir því að ég fjalla einkum um Arnald og hans sjónarmið er ekki karlremba mín heldur að Arnaldur og höfundur sögunnar eru hliðstæðir um margt, og þess vegna má nota Arnald til að skilja Alþýðubókina betur. Eg er ekkert að reyna að hrinda Sölku úr hásæti höfuðpersónunnar, ef það er það sem Silja vinkona hennar óttast. Eg vona bara að Silja lifi ekki í þeirri trú að tilraunir hennar til að sanna að Salka hafi sent Arnald frá sér í stað 458
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.