Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.01.2012, Side 25

25
unni og í opinberu vörumerki sýningarinnar sem náttúra og bókmenntir
renna saman. Auk mynda af Íslendingum við bóklestur á heimilisbóka-
söfnum eru veggir skálans skreyttir myndum frá Almannagjá og myndum
af stuðlabergi sem hefur öðlast íkonískt gildi og er iðulega fyrirmynd í
íslenskum arkitektúr og listum.
Í yfirlýsingu um markmiðið með þátttöku Íslendinga leggja skipuleggj-
endur áherslu á velvild Þjóðverja, en á íslenskri menningarhátíð sem haldin
var í Köln árið 2005 gagnrýndi listakonan Ósk Vilhjálmsdóttir einmitt vel-
vild Þjóðverja. Sigríður Þorgeirsdóttir heimspekingur benti í því samhengi
á mikilvæga breytingu í hugmyndum Þjóðverja um Ísland: „Þrátt fyrir
hugmyndafræðilega misnotkun nasista á norrænum goðsagnaarfi hefur
Ísland haldið áfram að heilla marga Þjóðverja. […] Áherslan hefur færst frá
sagnaarfinum yfir á náttúru Íslands.“60 Sigríður Þorgeirsdóttir segir að í
mynd Þjóðverja af Íslandi birtist það sem: „[…] eitt örfárra landa sem hafa
sloppið við afleiðingar efnaiðnaðar og rask á vistkerfi sem þýsk náttúra
líður fyrir.“61 Ósk Vilhjálmsdóttir er ein af fáum sem hafa gagnrýnt upp-
hafningu Þjóðverja á Íslandi opinberlega. Í verkinu Skítland (Scheissland)
frá árinu 2005 var meðal annars málað með rauðu á sýningar vegginn:
„Skítþjóðverjarnir elska Skítland og þeir elska Skítlendingana. Þeir sjá skí-
tálf og skíttröll í hverjum einasta Skítlendingi.“62 Verkið er bitur athuga-
semd við upphafna gagnímynd Þjóðverja af Íslendingum og um leið kald-
hæðnisleg athugasemd við umræðu um umhverfismál á Íslandi. Í greininni
„Klisjur og draumsýnir um Ísland“ segir Sigríður Þorgeirsdóttir verk
Óskar Vilhjálmsdóttur vera þarfa gagnrýni á mynd Þjóðverja af Íslandi
sem friðlandi þjóðtrúar, náttúru og grænnar orku.
Í umfjöllun í danska dagblaðinu Information um bókasýninguna er
einnig komið inn á samband Þýskalands og Íslands: „Heiðursgesturinn
í ár er Ísland og sagnamenn frá ‚sögueyjunni‘ (hugtak sem Þjóðverjar
leggja mikla áherslu á!) flykkjast til Frankfurtar til að lesa upp.“63 Í þess-
ari stuttu grein er í kaldhæðnislegum tón fjallað um hugmynd Þjóðverja
60 Sigríður Þorgeirsdóttir, „Klisjur og draumsýnir um Ísland“, Morgunblaðið 18.
desember 2005: http://mbl.is/greinasafn/grein/1056223/ [sótt 3. febrúar 2012].
61 Sama heimild.
62 Ósk Vilhjálmsdóttir, Scheissland 2005: http://this.is/osk/page40/page14/page21/
index.html [sótt 3. febrúar 2012]. Á frummálinu: „Die Scheißdeutschen lieben
Scheißland und sie lieben die Scheißländer. Sie sehen in jedem Scheißländer einen
Scheißelfen oder Scheißtroll.“
63 Karen Syberg, „Det er messetid“, Information 13. október 2011: http://www.infor-
mation.dk/282032 [sótt 2. febrúar 2012].
ÍSLAND SEM RýMI ANNARLEIKANS