Skagfirðingabók - 01.01.1985, Síða 64
SKAGFIRÐINGABÓK
þá ýmislegt til bragðs til að verjast lekanum. Sjaldan sópuðu
menn baðstofur þessar, enn síður var þvottur á þeim viðhafður.
Sá kostur fylgdi baðstofum þessum, að þær voru flestar hlýjar;
það leiddi bæði af því, að þær voru mjóar og lágar, sem og því,
að veggir umhverfis bæjarhús voru víða mjög grafnir í jörð. En
það segir sig sjálft, að loft í slíkum húsum hlaut að vera allt
annað en hreint eða heilnæmt. I líkum stíl og hér hef eg sýnt
héldust baðstofur fram um 1850 eða ef til vill lengur, að öðru en
því, að skjágluggarnir útrýmdust en glergluggar komu í staðinn,
í fyrstu heldur lítilfjörlegir, ein eða máske tvær rúður í glugga.
Nokkru framar í göngunum var eldhús á aðra hlið, en búr á
hina. Sjaldan stóðu þau hús hvert á móti öðru, heldur eins og
verkast vildi. Um þau hús er fátt að segja. Búrin vanalega lág og
lítilfjörleg, þverbiti lá yfir þau, og upp af þeim bita var spýtu-
kubbur reistur, sem gekk upp undir mænirás; kubbur þessi var
kallaður dvergur. Eldhúsin, einkum á betri bæjum, [voru] tals-
vert reisulegri og rúmbetri, því þau þurftu að vera talsvert hærri
en búrin, því þá hengdu menn mikið af kjöti í eldhús sín, og
einnig voru öll skinn hert þar líka. Að öðru leyti var reftingar-
formið líkt og á búrunum.
Á sumum bæjum voru enn einn eða tveir kofar framar í göng-
unum en búr og eldhús, þeir kofar voru hafðir fyrir geymsluhús
fyrir kistur og klápa1 m. fl. A nokkrum heimilum sáust skemm-
ur með slagþilum að framan, en þiljaðar stofur einasta á prests-
setrum. Fjósin höfðu menn víðast áföst við bæina. Smiðjukofar
voru á hverju byggðu bóli, án þeirra mundi ómögulegt að
dengja ljáina, sem allir þurftu að brúka, en heldur fátæklegir af
flestu því er að smíðum laut, voru slíkir kofar, en hamar og
steðja þurfti bóndinn að eiga í smiðjunni, belg og aflhólk.
Það á vel við að geta þess, að til voru baðstofur í nokkuð
öðru formi en sýnt er hér að framan. A slíkum baðstofum, þá
komið var inn fyrir baðstofudyr, kom gangur nokkuð mjór
1 Klápur er kerald.
62