Þjóðmál - 01.12.2009, Qupperneq 14

12 Þjóðmál vetur 2009
Styrmir telur nauðsynlegt, að Íslendingar eigi
öflugan talsmann innan Evrópusambandsins,
enda eigi Ísland fáa trausta bandamenn á
þeim vettvangi . Bretar og Hollendingar eru úr
leik, eftir að hafa beitt okkur Icesave­ofríkinu .
Styrmir segir, að eftir Icesave getum við ekki
heldur treyst Dönum og Svíum, þess vegna sé
skynsamlegast að halla sér að Þjóðverjum, sem
hafi djúpan skilning á íslenskri menningu . Þessu
skal ekki mótmælt . Ástæðulaust er þó að líta
fram hjá Frökkum, sem lengi hafa haft áhuga á
norðurslóðum og halda úti herflota á Norður­
Atlantshafi, sem Þjóðverjar gera ekki . Frakkar
urðu fyrstir til að bjóða fram orrustuþotur
til loftrýmisgæslu frá Íslandi undir merkjum
NATO, eftir að Banda ríkjamenn hurfu héðan
með varnarlið sitt .
Já, hvað með Bandaríkjamenn? Á sama
tíma og boðað er, að Evrópusambandið sé að
stofna fjölmennasta sendiráðið í Reykjavík,
velta menn því fyrir sér, hvenær í ósköpunum
Barack Obama ætli að skipa nýjan sendiherra
á Íslandi . Nokkrir mánuðir eru síðan forseti
Íslands móðgaði Carol van Voorst, síðasta
sendiherra Bandaríkjanna, skömmu fyrir
brottför hennar .
Æ fleirum verður ljóst, hve misráðið var af
Bandaríkjamönnum að hverfa héðan með allt
varnarlið sitt síðsumars 2006 . Þar réð mestu
skammsýni eins manns, Donalds Rums felds,
þáverandi varnarmálaráðherra, og hin yfir­
lætis fulla utanríkisstefna, sem fylgt var af
ríkis stjórn George W . Bush .
Tæpu ári eftir brottför varnarliðsins hófu
Rússar reglulegt herflug á N­Atlantshafi,
meðal annars umhverfis Ísland . Eftir innrás
Rússa í Georgíu síðsumars 2008 vöknuðu
spurningar um, hvort Rússar hefðu tekið upp
nýja og hættulega utanríkisstefnu .
Ótti við það hefur minnkað, enda eiga
Rússar mjög í vök að verjast vegna fjárhags­
vand ræða . Eftir að Barack Obama ákvað að
breyta um aðferð við eldflaugavarnir gegn
Írönum, hafa samskipti Bandaríkjamanna og
Rússa batnað . Rússar vilja þríhliða samstarf
sitt, Evrópu sambandsins og Bandaríkja manna
í von um að draga úr mikilvægi NATO, sem
þeir telja sér enn hættulegt .
VI .
Styrmir Gunnarsson skautar hratt yfir áhrif loftslagsbreytinga á norðurslóðum á land­
fræðilegt og stjórnmálalegt eða geó póli tískt
gildi Íslands, of hratt að mínu mati . Miklu
meira er í húfi en hann lýsir, bæði að því er
varðar nýt ingu auðlinda og siglingar . Styrmir
segir Ís lend inga ekki eiga neitt tilkall til auðlinda
í Norð ur­Íshafi, sem er rétt . Hann lætur þess
hins vegar ógetið, að Carl Bildt, utan ríkis ráð­
herra Svía, segist ætla að „selja“ Evrópu sam­
bands ríkj um Ísland með vísan til áhuga þeirra á
norð ur slóð um og auðlindum þar .
Styrmir segir, að hið mesta, sem við getum
búist við, sé, að „einhverjir molar falli til
okkar af þessu nægtarborði, þegar líða tekur
á 21 . öldina, en ekki í fyrirsjáanlegri fram tíð,
og þá fyrst og fremst vegna þess að á Íslandi
verði umskipunarhöfn“ vegna siglinga á norð­
austur­leiðinni svonefndu, milli Kyrra hafs og
Atlantshafs .
Í ágúst og september á þessu ári sigldu tvö
risaflutningaskip í eigu þýska Beluga­skipa­
félagsins norðausturleiðina frá Suður­Kóreu til
Rotterdam með efni til virkjana framkvæmda .
Ferð skipanna er talin marka tímamót í ljósi
loftslagsbreytinga . Með því að fara þessa leið
í stað þess að sigla um Súezskurð styttu þau
siglinguna um 3000 sjómílur . Norðaustur­
leiðin sparaði útgerðinni um 300 þúsund
dollara á hvort skip .
Singapore sótti styrk sinn á sínum tíma til
þess að vera þjónustu­ og umskipunarhöfn á
leiðinni frá Asíu til Vesturlanda . Bandarísk­
ur sérfræðingur í málefnum norðurskautsins
hefur spáð því, að Ísland geti haslað sér
svipaðan sess í norðri og Singapore í austri .
Hér verður ekki farið lengra út í þessa sálma .
Hitt er ljóst, að vegna loftslagsbreytinga hefur
hnattstaða Íslands öðlast nýtt gildi . Hún