Þjóðmál - 01.12.2009, Blaðsíða 28

26 Þjóðmál vetur 2009
R itstjórn Morgunblaðsins gerði sér grein fyrir því í júlí 2007, þegar fyrstu fréttir
bárust af bandarísku húsnæðisvafningunum og
lausafjárþurrð á erlendum lánsfjármörkuðum,
hvers konar áhrif sú þróun gæti haft á íslenzku
bankana og íslenzku útrásarfyrirtækin . Þetta
sést glögglega í Reykjavíkurbréfi í lok júlí það
ár . Hins vegar trúðum við Morgunblaðsmenn
því sem bankarnir sögðu okkur um fjármögnun
sína og þá sérstaklega orðum forsvars manna
bæði Landsbankans og Kaupþings . Við gerðum
okkur ekki grein fyrir þeim hættum, sem voru
fólgnar í innistæðureikningum Lands bank ans
í Bretlandi og okkur óraði ekki fyrir því, að
allt bankakerfið gæti hrunið, þótt við hefðum
efasemdir um Glitni, fyrst og fremst vegna
þess, að við töldum okkur vita, að Glitnir
væri með stóra gjalddaga á erlendum lánum
haustið 2008 .
Snemma árs 2008 kom nýr forstjóri Glitn is,
Lárus Welding, í heimsókn á Morgun blaði ð .
Ég spurði hann um horfurnar fram undan .
Hann svaraði með einu orði: „Óhugnan legar .“
Rannsókn á skrifum Morgunblaðsins á
ár inu 2007 mun leiða í ljós, að við gerðum
okk ur að hluta til grein fyrir því, sem gæti
gerzt, en vorum ekki nægilega gagnrýnir á
þær upplýsingar, sem við fengum frá íslenzka
banka kerfi nu . Hvers vegna vorum við það
ekki? Í svarinu við þeirri spurningu er fólginn
kjarninn í vandamálum íslenzku þjóðarinnar .
Návígið sem einkennir samfélag okkar, svo
og reynslan af samskiptum við það fólk sem
hlut átti að máli, skiptir hér miklu . Það höfðu
verið miklar sviptingar milli forráðamanna
Kaupþings og ritstjórnar Morgunblaðsins .
Stundum var sambandið gott, á öðrum tímum
erfiðara . Fyrir kom, að Kaupþingsmenn
leituðu til okkar, þegar þeir töldu sig í vanda í
opinberri umræðu .
Ámilli ritstjóra Morgunblaðsins á þessum tíma og æðstu forráðamanna Lands­
bankans, þeirra Björgólfs Guðmundssonar,
formanns bankaráðs, og Kjartans
Gunnarssonar, varaformanns bankaráðs, voru
áratuga gömul tengsl frá Heimdallardögum
og í síðara tilvikinu fjölskyldutengsl . Þó voru
þau samskipti ekki eintómur dans á rósum .
Haustið 2003 birtist leiðari í Morgunblaðinu,
þar sem talað var um „íslenzka ólígarka“ .
Björgólfur Guðmundsson hringdi og sagði
efnislega: Þetta er ljótt . Og fékk loforð um að
þetta orðalag yrði ekki endurtekið . Hálfu ári
Styrmir Gunnarsson
Fjölmiðlarnir og hrunið
Kaflabrot úr nýrri bók höfundar, Umsátrið – Fall Íslands og endurreisn .