Þjóðmál - 01.12.2009, Blaðsíða 96

94 Þjóðmál vetur 2009
hafa farið víða . Stórar myndir njóta sín hins vegar
illa í bókinni . Er undarlegt að Jónas skuli ekki
hafa óskað eftir betri frágangi að þessu leyti, því
að hann segir margoft frá því, hve annt honum sé
um frágang á prentgripum . Einhvers staðar sá ég,
að Jónas teldi það lof um bók sína, að hún væri
fljótlesin . Hún er það svo sannarlega og einnig
auðlesin, því að stíll Jónasar er einfaldur og skýr .
Greindarleg sérviska og
mikilvæg sjónarhorn
Þorsteinn Antonsson: Á veraldar vegum. Greinar og
frásagnir, Sagnasmiðjan, Reykja vík 2009, 120 bls .
Eftir Bjarna Harðarson
Þorsteinn Antonsson rithöfundur hefur ver ið lengi að og eftir hann liggur margt
bóka frá síðustu fjórum áratugum . Hann hefur
samt að mestu farist á mis við metsölulista sem
kann að vera til jafns gæfa höfundar og böl . Á
þessu hausti kom út frá höf undi greinasafnið
Á veraldar vegum og nafnið kallast óneitanlega
á við eldra greinasafn sama höf undar frá árinu
2000 en það hét Á eigin
vegum .
Það er ekki bara að
Þor steinn sneiði þar hjá
að vera á metsölulist um
með þjóð sinni, hann fer
heldur ekki alfaraleiðir í
þankabrotum sínum og
það er kostur . Í bókinni
Á veraldar vegum er
tæpt á ýmsum sviðum
mannlegrar tilveru en mjög stór hluti hennar
fjallar þó um stjórnmál í víðum skilningi þess
orðs . Þar utan við eru svo athyglisverðar pælingar
aftast um andlegar veilur og siðferði, umfjöllun
um bókmenntir og listir og fleira mætti telja .
Hér verður einkanlega staldrað við hinn
pólitíska þátt bókarinnar og þar er nálgun Þor­
steins mjög mikilvæg því hann kemur lesanda
fyrir sjónir sem sá sem hvorki horfir frá vinstri né
hægri . Slíkt er því miður fátítt í umræðu síðustu
áratuga og mjög víða hefur skot grafar hernaður
andstæðra fylkinga skemmt fyrir annars
athyglisverðum pælingum manna . Þorsteinn
gengur hér um sali eins og þessar markalínur
komi honum ekki við og er fyrir vikið frjálsari
en margur sem um þjóðfélagsmál fjallar .
Sýn höfundar á samskipti menningarheima,
einkum samskipti svokallaðra þriðja heims
landa við Vesturlönd, er allrar athygli verð . Þar
beinir hann sjónum sínum að hinum djúpu
áhrifum einstaklingshyggju Vesturlanda . Og í
grein ingu á sögunni ræðir Þorsteinn athyglis­
verðar kenningar eins og þær að það hafi í reynd
verið upp lýs inga iðnaður tölvu ald arinnar sem
felldi Sovétríkin .
Með þessu er þó ekki sagt að röksemdafærslur
Þorsteins Antonssonar séu alltaf mjög mark viss­
ar og margar af greinum höfundar hefði mátt
slípa mun meira, stytta og gera um leið auð­
skiljanlegri . Eins og í mörgum fyrri skrifum er
Þorsteinn Antonsson upptekinn af því fálæti sem
hann hefur orðið fyrir í bókmenntaheiminum .
Sjálfur er höfundurinn um leið sérfræðingur í
öðrum utangarðsskáldum og dregur stundum
dám af þeim í birkilenskum skrifum . Um þetta
er ekki margt að segja og vitaskuld er það böl
fyrir afkomu höfundar að njóta ekki sannmælis
en í ríki lista og stjórnmála er það hinn eðlilegi
þáttur að laun heimsins eru vanþakklæti .
Ofurhlaupari segir
sögu sína
Gunnlaugur Júlíusson: Að sigra sjálfan sig,
Vestfirska forlagið, Brekku í Dýrafirði 2009,
192 bls .
Eftir Björn Bjarnason
Gunnlaugur Júlíusson segir ótrúlega sögu í bók sinni . Hann lýsir ferli sínum sem
hlaupara, frá því að hann fyrir hvatn ingu
Jóa, fimm ára sonar síns, hljóp með honum
skemmtiskokk í tengslum við Reykjavíkur­
maraþon 21 . ágúst 1994, og til þess að hann
hljóp eitt af þremur erfiðustu hlaupum heims,