Þjóðmál - 01.12.2009, Side 43

Þjóðmál vetur 2009 41
hver trúir mér ekki er best að vitna í þann
mikla „umhverfisverndarsinna“ Hjörleif
Gutt ormsson, en hann segir í Árbók Ferða­
félags ins 1993 m .a .:
Á landnámsöld og fram eftir öldum voru jöklar
hér sem annars staðar á landinu langtum minni
en nú er . Jökulhetta var á Hnappafelli, eins
og Öræfajökull var nefndur í öndverðu, og
skriðjöklar teygðu sig þar eitthvað niður eftir
hlíðum . Vatnajökull var til en langtum minni
en síðar varð, hugsanlega að mestu skorinn
sundur í tvo eða þrjá jökulskildi, enda lengst af
kallaður Klofajökull . Meginskriðjöklarnir frá
honum voru litlir í samanburði við það sem síðar
varð . Það sem við köllum einu nafni Breiða­
merkur jökul voru þrjár skriðjökultung ur sem
óvíst er hvort náðu að renna saman neðan við
Mávabyggðir en sú nafngift náði þá einnig yfir
Esju fjöll . Jökuljaðarinn hefur þá legið allt að 15
kílómetrum innar en nú er en utan við var slétta
sem verið hafði sjávarbotn í ísaldarlokin . Drjúgur
hluti þessarar miklu sléttu hefur verið gróinn og
skógivaxinn á köflum eins og múl arnir beggja
vegna og þar var víða allþykkur jarð vegur .

Hjörleifur talar hér um landnámsöld, en
þá var samt miklu kaldara og jöklar meiri
en verið hafði fyrr, t .d . á tímum Grikkja og
Rómverja, sem sjá má á meðfylgjandi korti .
Enn fyrr voru jöklar enn minni og eyðimerkur
hvarvetna á jörðinni enn grónari . Hvað gerir
það til þótt aftur færi að hlýna?
Næsta „litla ísöld“ verður örugglega kaldari
en sú sem lauk um 1900 . Núverandi hlýskeið
er þegar orðið sæmilega langt og fyrr eða síðar
skellur sjálf meginísöldin aftur yfir af fullum
þunga og nýtt jökulskeið hefst . Hvenær það
verður veit enginn . Hitt er víst, að jörðin
stefnir óhjákvæmilega inn í nýtt jökulskeið
eftir einhverjar aldir eða í mesta lagi fáeinar
árþúsundir . Því miður eru engin merki um
að ísöldinni miklu eða kvartertímanum, því
afar kalda, en þó sveiflukennda tímaskeiði
jarðsögunnar sem við lifum á, sé að ljúka .
Allt að þriggja kílómetra þykkur jökull mun
fyrr eða síðar aftur leggjast þar yfir, sem ýmsar
helstu borgir Vestur­Evrópu og Norður­
Ameríku standa nú . Enn eru á lífi menn
sem muna síðasta vetur „litlu ísaldarinnar“,
frostaveturinn 1918 . Slíkir vetur og aðrir enn
verri voru algengir allt frá því á miðöldum
og fram undir 1900 og það væri vissulega
óskandi að þeir kæmu aldrei aftur . Því miður
er líklegt að svo fari . Næsta „litla ísöld“
verður sem fyrr sagði vafalaust enn kaldari en
sú sem nú hefur gengið yfir um sinn . Þegar
jökulskeiðið hefst svo fyrir alvöru verður
ekkert eftir af byggingum og streði Íslendinga
annað en fáeinar borholur og jarðgöng djúpt
undir jöklinum . Þetta er engin barnaleg
heimsendaspá, þetta hefur gerst 20 sinnum
eða oftar á núverandi ísöld og mun alveg
örugglega gerast aftur . „Gróðurhúsaáhrifin“,
ef einhver eru, gætu hugsanlega hægt á þessari
þróun eða stöðvað hana . Vonandi fer svo, en
fátt bendir til þó til slíks .
Þrátt fyrir þær óumdeildu, óhrekjanlegu
nátt úrufræðilegu og sögulegu staðreyndir, sem
ég hef bent á og auðvelt er að staðfesta lifir sú
skrýtna bábilja góðu lífi í hugarheimi tölvu­
líkanasmiða, að eyðimerkur muni stækka og
allt skrælna ef aftur hlýnar í veðri . Þótt ótrú­
legt kunni að virðast er helsta takmark gróð­
ur húsamanna að flýta fyrir þessari þróun, þ .e .
hægri kólnun og þornun jarðarinnar . Þeir vilja
m .ö .o . flýta ísöldinni . Það er draumur þeirra
og æðsta takmark . Ótrúlegt, en þó satt .
Raunar heyrist þetta litla orð „aftur“ bók­
staflega aldrei í heimsendaskýrslum reikni­
meistaranna, sem hleyptu allri þessari undar­
legu steypu af stokkunum .
En af hverju allur þessi ótti við hlýjuna? Mér sýnist ástæðan vera augljós: Ömur­
legt ástand náttúrufræðikennslu austan hafs
og vestan . Það er slæmt hér, en utanlands
virðist ástandið enn miklu verra . Hinir
erlendu fjölmiðlamenn, sem áttu upptökin
að „umræðunni“ um „gróðurhúsaáhrifin“og
ráða henni, virðast almennt hafa verið
tossar í skóla, og stjórnmálamennirnir, sem
ákvarðanir taka, að mestu út frá skrifum