Þjóðmál - 01.12.2009, Qupperneq 54

52 Þjóðmál vetur 2009
að meta í því ljósi að hún er samtímasaga í
eins ríkum mæli og getur orðið, því síðustu
til vitnanir eru algerlega nýjar af nálinni . At­
burð ar áin er enn volg og rýkur upp af henni .
Styrmir fer vel yfir aðdragandann að hrun­
inu og kemur margt fram sem er afar athyglis­
vert . Ég leyfi mér að fullyrða að sumt sem fram
kemur í bókinni hefur verið á fárra vitorði,
annað staðfestir það sem áður voru uppi get­
gátur um . Nefni ég hér nokkur dæmi .
Um dómgreindarskort
Ífyrsta lagi fæst staðfesting á því hve mik­ið hefur vantað upp á dómgreind útrásar­
víkinga . Farið er ítarlega yfir tilraunir erlendra
aðila til þess að fá íslensku fjármálafyrirtækin
til að rifa seglin, til dæmis vildu bresk yfir­
völd að vextir á innlánsreikningum yrðu
lækk aðir og þannig dregið úr ásókninni inn
á bankamarkaði án þess að traustur bakhjarl
væri fyrir hendi . Margoft var reynt að koma
varn aðar orðum á framfæri við íslensku fjár­
mála mennina og íslensk stjórnvöld án þess
að jákvæð viðbrögð fengjust . Algerlega virtist
slökkt á öllum perum hjá ríkisstjórn landsins
sem lét reka á reiðanum, og að því leyti sem
hún lét til sín taka, var það engan veginn til
góðs .
Í bókinni kemur vel fram hve botnlaus
dóm greindarskortur íslenskra stjórnvalda var .
För þeirra Geirs H . Haarde og Ingibjargar
Sól rúnar Gísladóttur til Washington og
Kaupmannahafnar í slagtogi með þeim Jóni
Ásgeiri Jóhannessyni og Sigurði Einarssyni
í mars 2008 til að tala máli íslenska banka­
kerfisins er versta dæmið þar um . Áður hafði
Halldór Ásgrímsson forsætisráðherra farið
víða með fjármálafurstum svo sem sjá má á
heima síðu forsætisráðuneytisins, ef vel er að
gáð . Þar eru fréttir og þar eru ljósmyndir .
Sem áður segir hefði ég búist við að Styrm­
ir gengi lengra í að benda á brotalamir
hjá Fjármálaeftirlitinu; að það hefði verið
eins paragrafs virði að benda á að sjálfur
stjórn ar formaðurinn, Jón Sigurðsson, var í
auglýsingabæklingum, sem dreift var í Holl­
andi, til að segja væntanlegum viðskipta vin um
hve traust Icesave lánin væru! Eflaust var þetta
að einhverju leyti spurning um ósk hyggju
ráða manna . Minnist ég þess að ræða við Geir
H . Haarde sumarið 2008 þar sem hann nefndi
að mögulegt væri að sá tími kynni að renna
upp að mynda þyrfti þjóðstjórn í landinu, svo
alvarlegar blikur væru á lofti – hann ætlaði þó
að vona allt hið besta .
Minnir mig að þetta hafi verið um svipað
leyti og ég kom á fund Geirs með sendinefnd
breskra þingmanna – vina Íslands . Ég ann­
aðist milligöngu um komu þeirra, sá um að
þeir hittu íslenska ráðamenn . Þarna voru
innanbúðarmenn í breskri pólitík og stjórn­
sýslu, menn áhugasamir um að hjálpa okkur
og veita okkur ráðgjöf . Það bíður seinni tíma
að tíunda það ótrúlega meðvitundarleysi sem
íslensk stjórnvöld hafa – allt fram á þennan
dag – sýnt við að virkja tengsl af þessu tagi .
Engin alvöru tilraun hefur verið gerð til að
notfæra þá velvild sem er til staðar gagnvart
Íslandi . Ég hef átt þess kost að tala máli
Íslands á fundum og ráðstefnum á vegum
verka lýðshreyfingarinnar og eftir afsögn mína
sem ráðherra í fjölmiðlum víða um heim . Hef
ég orðið þess var að andrúmsloftið hefur alltaf
lagast okkur í hag við að skýra málin .
Réttmæt gagnrýni
Það er hárrétt gagnrýni sem fram kemur hjá Styrmi Gunnarssyni á fyrrverandi og
núverandi ríkisstjórnir að þær hafa skilgreint
deilurnar um Icesave sem bankatæknilegt
mál og að því leyti sem málið hefur borið á
góma í pólitískum samskiptum, hefur verið
hvísl ast á um það í bakherbergjum en með
slíkum vinnubrögðum er okkar málstaður
dauða dæmdur, einfaldlega vegna þess að um
málið er tekist á forsendum valdastjórnmála .
Völdin og ofbeldið sem Íslendingar hafa verið
beittir hefðu aldrei þolað dagsljósið . Þetta