Þjóðmál - 01.12.2009, Side 68

66 Þjóðmál vetur 2009
4 . Engin grein er gerð fyrir því, hvernig
staðið var að því að auka hlutafé um 80 millj .
kr . í byrjun árs 1985 . Þetta hlutafjárútboð
var þá höfuðatriði í átaki félagsins um „að
berjast til þrautar“ . Hlutafjáraukningin
var framkvæmd þannig, að hver hluthafi
skrifaði undir skuldabréf til fimm ára fyrir
hlut sínum, en bankinn lánaði félaginu út á
bréfin sem tryggingu .

Í hvorugri bókinni er ýjað að fyrrgreindum
grundvallarstaðreyndum . Aftur á móti draga
höfundarnir fram í löngu máli vangaveltur
margra, sem er ætlað að gera þá þjóðsögu
að sögulegum sannleika handa komandi
kynslóðum, að Hafskip hafi verið „knúið“12 í
þrot en aldrei orðið raunverulega gjaldþrota .
Í báðum bókunum er Íslenska skipafélagið nefnt til sögunnar, þegar fjallað er um
spurninguna, hvort Hafskip hafi orðið í
raun gjaldþrota . Þetta félag var stofnað
18 . nóvember 1985 eða rúmlega tveimur
12 Sbr . orðalag á bls . 119 í Hafskip í skotlínu.
vikum fyrir gjaldþrot Hafskips, og yfirtók
eignir og skuldir þess félags með ákveðnum
hætti . Tilgangurinn var öðrum þræði sá að
draga úr líkum á því, að skip Hafskips yrðu
kyrrsett í erlendum höfnum,13 en þessi gerð
var einnig hugsuð sem áfangi á þeirri leið að
stofna sérstakt hlutafélag til kaupa á eignum
Hafskips með þátttöku Skipadeildar SÍS . Um
þetta segir svo orðrétt í Hafskipi í skotlínu:
„Hugmyndin var sú að Íslenska skipafélagið
starfaði aðeins í fáeina daga, eða þar til
stjórn Sambandsins hefði samþykkt að ganga
til samstarfs við Hafskipsmenn um starfsemi
nýs félags.“14 Útvegsbankinn tók að sér að
ábyrgjast rekstur þessa félags þá daga, sem því
var ætlað líf, fyrst og fremst til að varðveita
verðmæti viðskiptasambanda Hafskips og
halda opnum möguleika á því að semja um
sölu þess í rekstri til nýs hlutafélags með aðild
skipadeildar SÍS . Engum togum skipti, að
þessi áform mættu harðvítugri gagnrýni, bæði
í fjölmiðlum og innan raða Sambands íslenskra
13 Afdrif Hafskips í boði hins opinbera, bls . 44 .
14 Hafskip í skotlínu, bls . 41 .
Texti og dagsetningar. Rekstrartap Mat skipa Hrein eign.
Niðurstöður endurskoðaðs ársreiknings 1984 95,7 m .kr . 244,7 m .kr . ­104,9 m .kr .
Áhrif á hreina eign
Tap jan ./apr . 1985 100 .0 m .kr . ­100,0 m .kr .
Hlutafjáraukning fyrri hluta árs 1985 +80,0 m .kr .
Mat bankaeftirlits á skipum, bréf 9 . sept 1985 100,7 “ ­144,0 m .kr .
Tap maí/ ágúst 1985 100,0 m .kr . ­100,0 m .kr .
Tap sept . okt . nóv 1985, Hafskip, Ísl . skipafélagið ? ?
Heildartap 1984, 1985 og eigið fé lágm . við gjaldþrot 295,7 m.kr -366,9 m.kr.
Skematískt yfirlit um rekstartap og eignahreyfingar
Hafskips hf . 1984 og 1985*
* Það athugist að upplýsingar vantar um rekstrartap Hafskips og Íslenska skipafélagsins í sept ./des 1985 .
Í þessu yfirliti eru lykiltölur, sem sýna í stórum dráttum tap Hafskips, skv . ársreikningi 1984 og
milliuppgjörum 1985 . Nam það a .m .k . 295,7 milljónum króna . Fram kemur hversu skuldir umfram
eignir voru miklar . Eigið fé var m .ö .o . orðið neikvætt í ársreikningum 31 . desember 1984 . Einnig sést
hvernig tapreksturinn og mat bankaeftirlitsins í sept . árið 1985 jók á þessa neikvæðu eiginfjárstöðu .
Hlutafjáraukning árið 1985 um 80 m .kr . dró úr henni sem þeirri fjárhæð nam .