Þjóðmál - 01.12.2009, Page 76

74 Þjóðmál vetur 2009
against a total lie in the name of a half truth .“
(Við berjumst gegn algerri lygi með hálfum
sannleika .)11
Jón úr Vör
Haustið 1957 sendu Kremlverjar gervi­tungl, spútník, út í himingeiminn .
Sunnu daginn 6 . október sagði Þjóðviljinn frá
því á forsíðu, að „vísindaafrek Sovétmanna“
vekti „aðdáun um allan heim“ . Á sjöundu
blaðsíðu var lítil frétt grafin í einum dálki
um, að Milovan Djilas, fyrrverandi varaforseti
Júgóslavíu, hefði verið dæmdur í sjö ára
fangelsi fyrir „landráðaskrif“ um Júgóslavíu .
Jón úr Vör orti þá ljóð í tímaritið Birting .12
Það hófst á ávarpi til heimskommúnism ans:
Meistari, þú mikli foringi okkar
uppreisnarmanna,
sem trúum því, að sannleikurinn sé
ekki mikill og einn,
heldur margur og smár
eins og sandur, eins og bárur hafsins .
Ég tala nú loks til þín,
því í dag hef ég lesið í Blaðinu:
Vinur okkar hefur talið daga sína
í fangelsi vegna sannleika
og kastað orðum sínum gegnum járngrindur
yfir fangamúrinn eins og eldfuglum,
óvinir okkar hafa gripið þau
og fagnað þeim, reiðubúnir að senda þau
á ný inn í ríki þitt, foringi .
Jón úr Vör spurði, hvort orð ætti ekki að mæta
orði og tveir sannleikar að heilsast fyrir utan
fangelsismúranna . Hann bætti við:
Þetta var lítil frétt í Blaðinu,
því hinir miklu vinir vorir í austri
höfðu einmitt sama daginn
fjölgað himinhnöttunum
og forsíðan heyrði ekki
hjartslátt í jarðneskum fangaklefa .
Í lokin spurði Jón úr Vör, hvort hvítar dúfur
friðarins myndu einn daginn sameinast hin­
um svörtu fuglum hatursins og fljúga með eld á
hendur meistaranum, heimskomm ún ism anum .
Þótti ljóð Jóns úr Vör tíðindum sæta, og
vitn aði Bjarni Benediktsson, þá ritstjóri
Morg un blaðsins, í það með velþóknun í
„Reykja v íkurbréfi“ .13 Jón úr Vör hafði verið
flokks bundinn kommúnisti og síðar sósíalisti
og tekið þátt í Félagi byltingarsinnaðra rit­
höfunda, en gengið snemma á sjötta áratug úr
Sósíal ista flokknum og til liðs við Þjóðvarnar­
flokkinn . Jón taldi sig þó enn róttækan
sósíalista, og þagði Þjóðviljinn við kvæði hans,
þótt því væri beint að blaðinu .14 Nokkrum
árum síðar, eftir að Þjóðvarnarflokkurinn
bauð fram með sósíalistum undir merki
Alþýðu bandalagsins, gat Magnús Kjartansson
þó ekki stillt sig um að hreyta í Jón úr Vör:
„Og það er lítt sannfærandi, þegar skipreika
menn ætla að fara að kenna bjargvættum
sínum að sigla, rétt eftir miskunnarverkið .“15
Þegar Jón úr Vör kvað óvini sósíalista hafa
gripið orð Djilasar og vera reiðubúna til að
senda þau eins og eldfugla aftur inn í ríki þeirra,
átti hann ef til vill við, að bók hans, Hin nýja
stétt, hafði vakið mikla athygli á Vesturlöndum .
Þar hélt hinn júgóslavneski andófsmaður því
fram, að í sósíalistaríkjunum hefði orðið til ný
forréttindastétt, sem sæti yfir hlut alþýðu . Sömu
daga og ljóð Jóns úr Vör birtist á prenti, sátu
Jón úr Vör .