Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2011, Síða 72

56. Efni í Gyðing-kristnum guðspjöllum (tilvitnanir í verkum kirkjufeðra)
57. Efni í verkum kirkjufeðra annað en tilvísanir í gyðing-kristin guðspjöll (sbr.
lið 54)
58. Efni í verkum Evsebísuar frá Sesareu
59. Efni í ýmsum öðrum verkum: T.d. Didascalia apostolorum
60. Aletranir frá ýmsum stöðum
Útdráttur
Frá elsta skeiði endurreisnar Esra og Nehemía (538—300 f. Kr.) eru varðveittar fáar
lagaheimildir aðrar en þær sem er að fmna í Mósebókum. Síðgyðingdómur spannar
nokkurn veginn tímabilið frá 300 f. Kr. til 70 e. Kr. (fall musterisins í Jerúsalem)
en frá því tímabili er m.a. grísk þýðing Gamla testamentisins (Septúaginta) sem
varðveitir m.a mikilvægar lagahefðir í apókrýfum bókum Septúagintu. Rabbínskt
lagaefni frá mótum núverandi tímatals er þó einkum varðveitt í Mishna (iögbók
Gyðinga) frá því um aldamótin 200 e. Kr. I þessari grein verður fjallað um laga-
hefðir gyðingdóms og eins í frumkristni og innan rabbínsks gyðingdóms sem tekur
að mótast um svipað leyti og kristindómurinn eða eftir fall musterisins í Jerúsalem
árið 70 e. Kr. Einnig verður fjallað um hvernig lagahefðir eru flokkaðar á milli
Júdeu og Gyðinga í dreifingunni. Loks verður sérstaklega fjallað um vandamál sem
lúta að meintri munnlegri varðveislu lagahefða áður en þær voru skráðar á blað.
English summary
Practically no legal traditions are preserved from the period of the Ezra-Nehemia
restoration efforts following the end of the Babylonian Exile apart from those
contained within the Pentateuch. Late or Middle Judaism covers more or less
the period from 300 BCE up and until 70 CE or the time of the collapse of the
Jerusalem Temple. From this timeframe sources on legal matters abund not least
in the additional literature of the Septuagint over against the Hebrew Canon as
exemplified in the Masoretic tradition. Rabbinic Iegal traditions, however, are
for the most part preserved in the Jewish legal book of Mishna from around 200
CE. This essay discusses the most original legal traditions within Judaism in the
context of the applicable NewTestament and other Early Christian writings as well
as Rabbinic Judaism that developed around the same time as the New Testament
or Early Christianity following the collapse of the temple in the first Christian
century. Furthermore, the essay lists diverse legal traditions according to their
geographical origin. In a final section, the essay deals with the problem of oral
traditions over against scribal traditions. For the most part rabbinic legal traditions
are considered to have originated and been transmitted orally as the form critical
school maintained for New Testament literature in general. This contention is
questioned in the paper by means of insights from rhetorical criticism. An Appedix
offers a list of sources on legal traditions within Judaism and Early Christianity.
70