Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2011, Blaðsíða 103

valdi sínu, að þeir nýti sér auðsæranleika þess sem er minnimáttar og að
lokum að þeir fullorðnu virði ekki þá stöðu sem hinn minnimáttar er ætíð
í gagnvart þeim sem hefur meira vald, sem útiloki að hinn minnimáttar geti
gefið fullgilt samþykki.16
Kjarninn í ofangreindum atriðum hjá Fortune er fyrst og fremst sá
siðferðilegi skaði sem af hlýst þar sem kynferðislegt ofbeldi fær að þrífast.
En hún leitast við að tjá eitthvað meira og dýpra en það. Með synd á hún
við bæði rof og rán. Það sem er rifið í sundur er fyrst og fremst traust; traust
manna í millum sem hefur síðan áhrif á allt samfélagið. Jafnframt eru þeir
einstaklingar sem verða fyrir kynferðislegu ofbeldi rændir. Þeir eru rændir
trausti sem er nauðsynleg undirstaða mannlegrar tilveru en einnig túlka
ég það svo að þeir séu rændir siðferðilegu valdi yfir eigin lífi og velferð.
Þeir verða siðferðilegir þurfalingar í stað þess að vera við stjórnvölinn í
eigin lífi. Þjáningar þeirra lama þá og gera þá óvirka. Túlkun mín á þessu
atriði hjá Fortune er að þetta geti einkum orðið niðurstaðan þegar um
kynferðislegt ofbeldi gagnvart börnum sé að ræða. Þau eru rænd tilfinn-
ingum sínum og upplifunum þegar þau neyðast til að bregðast við þörfum
ofbeldismannsins. Við þetta missa þau tengsl við eigið sjálf. Langvarandi
kynferðisleg misnotkun rænir börn sjálfsvitund en einnig hæfileikanum
til að lifa og starfa sem siðferðisverur. Mörg dæmi eru um að fullorðnir
einstaklingar, sem hafa verið fórnarlömb kynferðislegrar misnotkunar sem
börn, eigi í erfiðleikum með að ná tökum á lífi sínu. Sem börn voru þau
rænd, ekki bara sjálfsvitund sinni, heldur einnig hæfileikanum til að stjórna
eigin lífi og taka ábyrgð á því.
I þessu samhengi er mjög mikilvægt, að mínu mati, að undirstrika að
orðið rán merkir ekki endilega að ránið sé óafturkræfur atburður.17 Það
er mögulegt að skila ránsfengnum og afhenda hann aftur eiganda sínum.
Það er það sem gerendum kynferðislegs ofbeldis ber að gera gagnvart
fórnarlömbum sínum, þeim ber að iðrast gjörða sinna, biðja fyrirgefningar
og leitast við að bæta skaðann. Það er einnig það sem allt samfélagið þarf að
taka höndum saman um að gera: Þeir einstaklingar sem hafa verið rændir
16 Fortune, Marie M. 2005. Sexual Violence, bls.68.
17 Fortune er mjög skýr varðandi þetta atriði og talar um „stolen, not lost“, stolið en ekki
tapað. Hún vitnar í ljóð eftir Marian Lovelace með sama nafni en Lovelace þessi varð að þola
kynferðislegt ofbeldi af hálfu kaþólskra presta sem barn. Fyrsta erindi þessa Ijóðs hljóðar svo: „I
learned a valuable lesson about responsibility. I now know where to leave the shame and blame.
I am beginning to discover the truth - Many of my precious gifts were stolen, not lost!”
101