Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2011, Page 131

innar og hvernig hún á rætur í námskrárrannsóknum. Þá er þar almenn
umræða um aðferðir og túlkun heimilda - en þar er ekki tekið á því hvernig
höfundurinn tengist sögunni sem hann segir í ritgerðinni. Eg vík að því
sérstaklega síðar, því að sú ritgerð byggist ekki bara á ötulli heimildavinnu
heldur byggist styrkur verksins á þekkingu og yfirsýn höfundarins yfir
viðfangsefnið, ekki bara yfir þann hluta sem hann tók þátt í sjálfur sem var
meira en síðasti þriðjungur aldarinnar, heldur og þekkingu og yfirsýn yfir
bæði uppeldisfræði og guðfræði.
Mörgum kynni að finnast veikleiki að rannsóknin fjallar ekki um það
hvernig trúfræðslunni var sinnt á vettvangi. Þvert á móti tel ég að hér sé á
ferðinni styrkleiki sem felst í því að höfundur afmarkar viðfangsefni sitt við
stefnumörkun trúfræðslunnar eins og hún birtist í umræðum og opinberum
gögnum (bls. 17). Það er því ekki viðfangsefni Sigurðar hvort eigi að fjalla
um trúarbrögð í skólum heldur hvernig stefna um trúarbragðafræðslu - fyrst
og fremst kristindómsfræðslu - hefur þróast og mótast. Hvernig trúfræðslu
var og er sinnt á vettvangi er önnur rannsókn sem þessi rannsókn ætti að
flýta mjög fyrir. Og vissulega er skipan trúfræðslu í skólum mikið áhugamál
höfundarins.
Spurt spurninga - ekki öllum svarað
Ritgerðin sjálf, svo gott verk sem ég tel hana vera á sínum forsendum,
er vissulega ekki án allra veikleika. Mér finnst það t.d. galli að skilgreina
markmið hennar tvívegis með dálítið mismunandi orðalagi. Þannig kemur
fram á bls. 4 að markmið rannsóknarinnar sé „að rekja og varpa ljósi á
samband kirkju og skóla og þróun kristindóms- og trúarbragðafræðslu í
íslenska skyldunámsskólanum á liðinni öld” - en á bls. 16 er markmiðið
sagt vera að leita svara við eftirfarandi spurningum: „Hvernig hefur hlut-
verk skyldunámsskólans gagnvart kirkjunni breyst á 20. öld? Hvernig hafa
markmið, staða og inntak kennslu í kristnum fræðum, siðfræði og fræðslu
um önnur trúarbrögð þróast á sama tíma?“ I Inngangi er hverju og einu
tímabili sem er til umfjöllunar í meginköflum ritgerðarinnar lýst stutt-
lega og settar fram allmargar spurningar um hvert þeirra. Þeim er svarað
misítarlega í köflunum.
Á bls. 16-17 eru skilgreindar sjö rannsóknarspurningar. Þeim er ekki
svarað með beinum hætti á neinum einum stað, þótt vitaskuld miði sögu-
þráðurinn að því að svara þeim. Heldur er í Niðurstöðum og umræðum
gerð grein fyrir jjórum „átakaefnum“ sem höfðu verið rædd að einhverju
129