Ráðunautafundur - 15.02.1995, Blaðsíða 22

14
3. tafla. Mikilvægi tekna utan bús.
Hagnaður f. laun Tekjur af öðru Ráðstöfunar- tekjur Fjöldi búa Hlutfall %
Sauðfjárbú 603 993 869 677 1 473 671 72 63 Með t.u.b.a)
610 744 -2 658 608.086 41 37 Án t.u.b.b)
Kúabú 1 245 082 574 057 1 819 139 95 47 Með t.u.b.
1 660 775 6 891 1 667 666 108 53 Án t.u.b.
Blönduð bú 1 288 896 487 214 1 776 111 28 57 Með t.u.b.
1 070 392 11 764 1 082 157 21 43 Án t.u.b.
Allir 1 014 663 670 739 1 685 403 195 53 Með t.u.b.
1 334 602 5 189 1 339 792 170 47 Án t.u.b.
a) Með t.u.b.: Bú með meira en +/- 100 000 kr. tekjur af launavinnu eða starfssemi með sjálfstæðum efnahags-
reikningi.
b) Án t.u.b.: Bú með allt að +/- 100 000 kr. tekjur af launavinnu eða starfssemi með sjálfstæðum efnahags-
reikningi.
Af þessu má sjá að þar sem stunduð er önnur starfssemi en búrekstur til tekjuöflunar,
þ.m.t. vinna utan bús, þá skipta tekjur af þeirri starfssemi verulegu máli fyrir afkomu fjöl-
skyldunnar. Að meðaltali eru þessar tekjur um 40% af ráðstöfunartekjum íjölskyldunnar og
nærri 60% þar sem mest er á sauðíjárbúum. Þess má geta að engar vísbendingar fundust í þá
átt að þau bú sem ekki voru með tekjur af annarri starfssemi væru með hærri framlegð á
framleidda einingu (lítra mjólkur eða kg kjöts).
ÞÆTTIR SEM HAFA ÁHRIF Á ARÐSEMIBÚSINS
Við skoðun á búreikningum kemur í ljós allnokkur breytileiki á afkomu milli búa. Þetta á við
bæði þegar aðeins er litið á framlegð einstakra búgreina og eins þegar horft er á endanlega
niðurstöðutölu hagnaðar fyrir vexti af eigin fé og laun eigenda. Gagnasafn Hagþjónustunnar,
sem fyrir árið 1993 spannar á fimmtahundrað bú, gefur nokkra möguleika til að kryfja þennan
breytileika nánar, þ.e. hver hann er og lesa eitthvað til um ástæður hans. Margir þættir hafa
áhrif á afkomu búsins eins og hún birtist í búreikningum hveiju sinni en í harðnandi rekstrar-
umhverfi er líklegt að hæfileikar, menntun og þjálfun bóndans vegi þungt.
Hér á eftir verður gerð grein fyrir niðurstöðum úr rannsókn á þáttum sem hafa áhrif á
framlegð í mjólkurframleiðslu og kindakjötsframleiðslu. Byggt er á þeim búreikningum sem
bárust Hagþjónustu Iandbúnaðarins til uppgjörs frá árinu 1993. Athyglin beindist fyrst og
fremst að framlegð þar sem til skemmri tíma litið á stjórnandinn fyrst og fremst möguleika á
að hafa áhrif á breytilegan kostnað. Fastur kostnaður er lítt eða óháður framleiðslumagni og