Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2016, Page 110

109
mara er gerð af vofu eða óvætti sem þjarmar að fólki í svefni.30 Með vís-
uninni í þjóðasagnaarfinn dregur frásögnin upp mynd af byggingunni sem
samræmist vel hinu opinbera gildismati menningarlega minnisins er lítur á
Alþingishúsið sem sameiningartákn fyrir íslenska þjóð.
Þá vísun má einnig túlka á annan veg. Hér er draugurinn kynntur sem
fyrirbæri sem konunni stafar ógn af og stefnumótið við hann skilur eftir
sig djúpstætt sár í sálarlífi hennar. Í skilningi Derrida er draugasagan hefð-
bundin vestræn reimleikafrásögn og í andstöðu við afbyggingarhugmyndir
reimleikafræði þar sem vofan snýr aftur með skilaboð sem lifendum ber
siðferðileg skylda til að hlýða á og sinna. Sagan í Alþingishúsinu gefur
ekki rými til hugleiðinga um af hverju draugurinn haldi til í þinghúsinu og
ásæki starfsfólk þess. Þrátt fyrir það má ímynda sér að hann endurspegli
einhvers konar ógn sem steðjar að húsinu og þeirri hugmynd sem það
stendur fyrir, þ.e. sem sameiningartákn fyrir þjóðina.
Hugmyndin um sjálfstæði og lýðræði þjóðarinnar verður að hornsteini
í táknrænni merkingu Alþingihússins en jafnframt má segja að ólíkir hópar
túlki þá merkingu með ólíkum hætti á ólíkum tímum. Á meðan draugasag-
an lýsir reimleikum sem eiga sér stað í Alþinghúsinu, minnist hún ekkert á
átakaflötinn fyrir framan húsið. Eins og fram hefur komið er Austurvöllur
helsti vettvangur mótmæla í borginni og staður þar sem ólíkir hópar takast
á og láta í sér heyra, m.a. til að minna á að Ísland er lýðræðisríki þar sem
yfirvöld starfa í þágu almennings. Til marks um það má rifja upp mestu
óeirðir sem orðið hafa á Íslandi þegar andstæðingar inngöngu þjóðarinnar
í Norður-Atlantshafsbandalagið, NATÓ, tókust á við lögreglu þann 30.
mars árið 1949. Í seinni tíð eru mótmæli búsáhaldabyltingarinnar í kjölfar
efnahagshrunsins árið 2008, einna eftirminnilegust, og höfðu þau áhrif
að sitjandi ríkisstjórn sagði af sér og boðað var til kosninga. Íslendingar
eru aftur á móti ekki sammála um gildi þeirra mótmæla og ólík sjónarmið
um vægi búsáhaldabyltingarinnar kristallast í umræðunni um listaverk
Santiagos Sierra, Svörtu keilunni, sem listamaðurinn kallar minnisvarða um
borgaralega óhlýðni og reist var fyrir framan Alþingishúsið á Austurvelli í
kjölfar sýningar hans í Listasafni Reykjavíkur árið 2012.31
Að sýningunni lokinni vildi listamaðurinn gefa borginni verkið með
þeim skilyrðum að það yrði áfram haft á sínum stað. Ekki voru allir á eitt
30 „Mara“, Íslensk orðabók, ritstj. Árni Böðvarsson, Reykjavík: Forlagið, 2007. Sótt 8.
desember 2015 á vefnum Snara.is, https://snara.is/.
31 Santiago Sierra, Svarta keilan, 180 cm steindrangi. Í eigu Listasafns Reykjavíkur,
2012.
REiMLEiKAR Í REYKJAVÍK