Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Side 46

46 TMM 2009 · 3
B ó k m e n n t a h á t í ð
minnilega að það er vel hægt að fást við raunsæisskáldskap og gera um leið
tilraunir með sagnaformið.
Greinin er að verulegu leyti byggð á viðtali Carstens Andersen við Benn Q. Holm í Politiken
árið 2006 og einnig er stuðst við umfjöllun Anne Borup um Hafnia Punk.
Kristín Guðrún Jónsdóttir
Luis López Nieves:
Samviskurödd Púertó Ríkó
Árið 1997 tók rithöfundurinn Luis López Nieves frá Púertó Ríkó þátt í Fyrstu
alþjóðlegu ráðstefnunni um spænska tungu (Primer Congreso Internacional de
la Lengua Española) sem var haldin í borginni Zacatecas í Mexíkó. Sér til mik-
illar undrunar komst hann að því að margir ráð-
stefnugestir vissu ekki hvaða tungumál var talað í
heimalandi hans.1 Þetta kemur að vísu ekki á óvart
í ljósi þeirra sérstöku aðstæðna sem land hans og
þjóð býr við, en segja má að þær kristallist í þessari
reynslu López Nieves.
Púertó Ríkó, sem er minnst spænskumælandi
eyríkjanna þriggja í Karíbahafi, fékk aldrei sjálf-
stæði frá Spánverjum þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir
á 19. og 20. öld heldur fluttist yfir til Bandaríkj-
anna við innrás þeirra síðarnefndu í spænsk-
bandaríska stríðinu árið 1898 og því er óhætt að
segja að eyjan sé ein elsta nýlenda heims jafnvel
þótt hún gangi undir heitinu Estado libre asociado/Free Associated State sem
gæti útlagst „Frjálst tengt fylki“.2 Til að átta sig á pólitískri stöðu Púertóríkana
nú á dögum og menningu þeirra er nauðsynlegt að líta um öxl og sjá hvernig
sagan hefur mótað þjóðarvitund þeirra. Hér verður stiklað á stóru.
Þegar líða tók á 19. öldina höfðu flestar nýlendur Spánar fengið sjálfstæði.
Íbúar Púertó Ríkó höfðu gert tilraunir til að semja um sjálfstæði við Spánverja
með friðsamlegum hætti en ekki haft erindi sem erfiði. Aðskilnaðarsinnar
lýstu yfir sjálfstæði eyjarinnar og komu á bráðabirgðastjórn 1868, en skömmu
síðar voru þeir fangelsaðir og margir þeirra sendir í útlegð. Aftur voru gerðar
tilraunir til að semja við nýlenduherrana á Spáni um að fá heimastjórn en hana
fékk Púertó Ríkó árið 1897 og var það fyrsta skrefið í átt til sjálfstæðis. Heima-
TMM_3_2009.indd 46 8/21/09 11:45:31 AM