Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Side 50

50 TMM 2009 · 3
B ó k m e n n t a h á t í ð
hinnar eilífu æsku. Sagan segir að þegar Ponce de León kom heim úr annarri
ferð sinni í leitinni að Lind hinnar eilífu æsku hafi hann látist af sárum sínum.
López Nieves lætur innfæddan mann taka sér frásögnina í munn; hann þekkir
hina raunverulegu sögu, en hún er sú að innfæddir hafi spunnið upp söguna
um æskulindina til þess að hrekja Ponce de León á brott og síðar hafi þeir
drepið hann.
López Nieves notar áþekka aðferð í skáldsögunni El corazón de Voltaire
(Hjarta Voltaires) sem hann sendi frá sér árið 2005.10 Þar er söguhetjan hvorki
meira né minna en sjálfur Voltaire. Bókin er skrifuð sem spennusaga í tölvu-
bréfaformi þar sem vísindamenn, háskólaprófessorar, kirkjunnar menn,
stjórn málamenn og æðstu stofnanir Frakklands koma við sögu auk hversdags-
legs fólks. Bókin gengur út á það að komast að því með hjálp erfðavísinda hvort
hjarta Voltaires, hin mikla gersemi sem er varðveitt á þjóðarbókhlöðu Frakka,
sé raunverulega úr honum. Og hvernig snýr López Nieves upp á söguna í þessu
verki? Jú, hann stóðst ekki mátið og leyfði sér að láta Voltaire lifa ellefu árum
lengur en í raunveruleikanum og hann verður því vitni að frönsku byltingunni
sem hann lagði sjálfur grunninn að. López Nieves minnir í bók sinni á að
Voltaire var fyrsti rithöfundurinn til að stíga niður á svið sögunnar í nafni til-
tekins málstaðar. Hans hefur fyrst og fremst verið minnst sem hugsuðar en
hjartað í honum gert að eins konar helgimynd sem Frakkar hafa sýnt lotningu
í gegnum tíðina. Voltaire nýtir þessi ellefu aukaár til að ferðast um sem óþekkt-
ur maður, eftir að hann fær aðalsmanninn Tamerville til að skipta um hlutverk
við sig. Að lokum þarf Voltaire að flýja þær aðstæður sem hann sjálfur hafði
barist fyrir og stuðlað að með hugmyndum sínum. Verkið er í senn hylling til
Voltaires og hæðnisblandin ádeila á hann.
Hin erfðafræðilega rannsókn setur í hættu sannleiksgildi helgimyndarinnar
og þjóðargersemi Frakka. Ef vísindin leiða annað í ljós en það sem þjóðarsagan
krefst, þarf að þagga niður hina vísindalegu niðurstöðu. Og það er einmitt það
sem gerist. Hér takast á goðsagan og það sem mætti kalla staðreyndir. Í þessu
verki sem og í öðrum má segja að López Nieves velti upp spurningunni um
sannleiksgildi hinnar opinberu og „sönnu“ sögu sem hann telur í raun ekki
annað en ótrausta og reikula orðræðu, og ósjaldan virðist skáldskapurinn hafa
meira sannleiksgildi en sjálf sagan. Með verkum sínum fær López Nieves les-
andann til að horfa á söguna út frá nýju sjónarhorni, meta hana að nýju, taka
henni ekki sem hreinum staðreyndum sem ekki má hrófla við, en samtímis
vekur hann áhuga á sagnfræði og sögunni, fær lesandann til að vilja fræðast
enn frekar og leiðir hann að mörgu leyti inn í mannkynssöguna. Í nýjasta verki
sínu, skáldsögunni El silencio de Galileo (Þögn Galíleós), sem kom út í júlí sl.
leitar höfundur enn og aftur fanga í söguna og tekur fyrir þekkta sögupersónu:
Galíleó Galílei.
Smásögur López Nieves hafa birst í mörgum safnritum og tímaritum. Verk
hans hafa verið þýdd á ýmis tungumál. Hann hefur í tvígang hlotið Þjóðarbók-
menntaverðlaun Púertó Ríkó (Premio Nacional de Literatura), árið 2000 og
2005. López Nieves hefur kennt við Sagrado Corazón-háskólann í höfuðborg-
TMM_3_2009.indd 50 8/21/09 11:45:31 AM