Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Side 57

TMM 2009 · 3 57
A n n e B . R a g d e
anna og lesandinn fær hlutdeild í þeirra daglega lífi og amstri. Í ljós kemur að
elsti sonurinn, svínabóndinn, á fullorðna dóttur sem býr í höfuðborginni og
hefur engin tengsl haft hvorki við föður sinn né ættingja, sem er eftir öðru.
Hún er kölluð til, eftir andlát ömmu sem hún aldrei þekkti, og flækist þar með
inn í aðstæður sem eru henni framandi. Hún tekst þó á við þær af skyldurækni,
enda finnur hún til með föður sínum.
Sagan líður rólega áfram, hér er enginn asi á framvindunni en svo vel segir
höfundur frá að lesandi finnur í raun aldrei fyrir dauðu augnabliki. Ragde
tekur sér tíma í að lýsa hversdagslífi persóna sinna og á einhvern einstakan hátt
tekst henni að halda glóðinni í frásögninni þannig að lesanda verður umhugað
um þær. Hún sýnir okkur inn í þessar hrjáðu sálir, því það eru þær vissulega,
og þegar á líður er orðið ljóst að innan fjölskyldunnar eru ekki aðeins smærri
mál sem legið hafa í þagnargildi heldur beinlínis eldfimt leyndarmál. Berlín-
aröspunum lýkur á þeirri uppljóstrun; við jólaborðið er líkt og sprengja falli og
tilveru þessa fólks hefur þar með verið kollvarpað ærlega.
Áfram veginn
Eftir að Anne B. Ragde hafði sent frá sér Berlínaraspirnar stóðst hún ekki
mátið að skrifa framhald sögunnar. Þótt hún sé vissulega góð heild vekur end-
irinn óneitanlega upp spurninguna: Og hvað svo? Sjálf hefur Ragde sagt að hún
hafi ekki tímt að sjá á eftir sögupersónum sínum og geta lesendur líklega síst
láð henni það.
Í Kuðungakröbbunum tekur Ragde upp þráðinn þar sem frá var horfið í Berl-
ínaröspunum. Eftir að leyndarmálinu hefur verið ljóstrað upp, sem fyrr segir,
þarf hver og einn nú að endurskoða líf sitt og þá ekki síður fortíðina. Líkt og
kuðungakrabbinn, sem flytur sig í nýjan kuðung þegar hann stækkar. Bræð-
urnir hafa allir haslað sér völl á ólíkum sviðum en reyna nú að ná saman, með
misjöfnum árangri. Nýr vandi hefur skapast; svínabóndinn er bugaður maður
eftir fráfall hinnar sterku móður og reiðir sig nú á dótturina – mun hún taka
við búskapnum af honum? Einn meginþráðurinn í Kuðungakröbbunum er tog-
streitan sem skapast af þessu; manneskja sem átti sér líf í höfuðborginni, þótt
einmanalegt væri, er henni skylt að taka við búi sem hún er þó lögmætur erf-
ingi að?
Enn verður áfall til að breyta gangi mála. Eftir að það hefur riðið yfir vakn-
ar grunur hjá lesanda um að sagan geti varla annað en endað ógæfulega. Sá
grunur reynist réttur. Og er þá komið að því sem Anne B. Ragde lofaði lesend-
um sínum: að þessi saga fengi enn framhald, hún yrði leidd til lykta hvað allar
persónur varðar.
Síðasta bókin í þríleiknum, Á grænum grundum, einkennist framar öðru af
vaxandi angist dótturinnar sem sér nú tilveru sína komna í algert öngstræti.
Um leið og lesandinn lifir sig inn í það sálarstríð er athyglinni ekki síður beint
að bræðrunum; bælda útfararstjóranum, sem finnst hann hafa brugðist, bæði
fyrr og síðar, og gluggaskreytingamanninum sem skapaði sér eigin lúxusheim
TMM_3_2009.indd 57 8/21/09 11:45:32 AM