Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Qupperneq 71

É t t u s t e l pa
TMM 2009 · 3 71
„Þú ert alltaf öll í gamla tímanum. Í þessu sem löngu er búið og gert
– en samt ekki, því þú ert aldrei í því sem þú gerðir. Þú talar aldrei um
það sem þú upplifðir út af einhverju hér – jú þú talar um fylleríið á afa,
svo talarðu bara um útlendinga og heiminn í kring.“
„Hvurslags ræðuhöld eru þetta barn. Var ég ekki rétt áðan að impra á
þessu með borðtuskurnar. Mér heyrðist þú ekki vera intressuð. Þannig
að …“
„Borðtuskur amma – fokkings borðtuskur. Borðtuskur eru ekkert
mál.“
„Það fer eftir því hvernig á það er litið góða mín.“
„Amma, þú hefur líka stundum talað um pelargóníuna sem dó. En ég
tek ekki mark á því – ekkert af svoleiðis skiptir neinu máli.“
„Það mætti halda að þú héldir að ég byggi yfir og lægi á leyndarmáli.“
„Gerirðu það?“
„Belsenfangar segirðu, þetta voru rétt einar búðirnar hjá nasistunum.
Það dó voðalega margt úr hungri þarna. Heimurinn sá þetta á myndum
eftir að upp komst. Það held ég hún Anna Frank hafi lent þarna.“
„Og?“
„Tja – ekkert „og“. Þeir fóru voðalega með fólk. Alveg voðalega.“
„Já – svona eins og Auschwitz?“
„Já eins og Auschwitz. Lokað inni, svelt og drepið. Svelt og lokað inni
og loks drepið.“
„Var þetta þægilegt?“
„Guð fyrirgefi þér talsmátann barn. Útrýmingarbúðirnar …“
„Sorrý – en ég var ekki að tala um hvort þær hefðu verið þægilegar.
Það sem ég meinti var: var þægilegt fyrir þig að skipta yfir í Belsenfang-
ana núna – aftur?
„Þú borðar ekkert. Ég var með í vélinni. Þú bjargar þér sjálf með aðra
sneið góða mín – ef þig langar.“
Svo fór amma fram að bjástra við þvottavélina – það var enginn þvott-
ur í henni, ég heyrði það. Stunurnar og fyrirgangurinn í henni var allt
feik. Þá vissi ég það líka fyrir víst að það var eitthvað.
„Amma! Ég er að fara!“
„Ég er að koma góða mín – ég læt þig ekki fara með vitið úr bænum.“
Svo kysstumst við bless. Ég sagðist koma aftur á morgun. Amma var
glöð með það – en samt …
Ég sá hana aldrei aftur á lífi. Það var ekki fyrr en ég las minningar-
greinarnar að ég vissi hvernig í öllu lá. Manni er aldrei sagt neitt.
„Guðrún Einarsdóttir fædd Gudrun Bronstein í Berlín 8. janúar
1925 …“
TMM_3_2009.indd 71 8/21/09 11:45:33 AM