Tímarit Máls og menningar - 01.09.2009, Page 77

M y n d i n a f J ó n a s i
TMM 2009 · 3 77
kongelige danske kunstakademi í Charlottenborg við Kongens Nytorv.
Haustið 1842 tók hann að nema þar ljósmyndagerð, daguerrotypi, fyrst-
ur Íslendinga.9 Saga þessa sveitaprests er því afar merkileg eins og lesa
má um í verkinu Íslenskum listamönnum eftir Matthías Þórðarson.
Teikningar af Jónasi kynntar í Fjölnisfélaginu
Teikning af Jónasi Hallgrímssyni eftir Helga Sigurðsson var kynnt í
Fjölnis félaginu 16. nóvember 1845, daginn sem Jónas hefði orðið 38 ára.
Í fundargerða bók stendur:
Sunnudaginn 16. November var haldinn Fjölnisfundur, voru 5 á fundi. Forseti
[Halldór Kr. Friðriksson] sýndi fundar mönnum mind af Jónasi heitnum Hall-
grímssyni eptir Helga, og kom mönnum saman um að biðja Helga um að reyna
að lagfæra hana, og ef honum tækist vel, þá að stein prenta hana og setja í Fjölnir
[svo] í vor.10
Sennilegt er að myndin af Jónasi Hallgrímssyni, sem Halldór Kr. Frið-
riksson sýndi fundarmönnum, sé svartkrítarteikningin, sem varðveitt
er í Listasafni Íslands, LÍ 154, og birt er hér að framan, en þetta er eina
teikning sem varðveist hefur frá hendi Helga Sigurðssonar af Jónasi sem
talist getur fullgerð.
Eins og ráða má af fundargerð hefur Fjölnisfélögum ekki þótt teikn-
ingin nægilega góð. Af þeim sökum hefur Helgi verið beðinn „að reyna
að lagfæra hana“. Orðalagið bendir til þess að menn hafi ekki verið trúað-
ir á að Helgi gæti bætt myndina svo að unnt væri að steinprenta hana og
setja í Fjölni, sbr. einnig ummæli Benedikts Gröndals um listfengi Helga
hér á eftir. Vitað er að Helgi reyndi að lagfæra teikningu sína, því að í
fundargerð næsta fundar Fjölnisfélagsins 18. janúar 1846 segir:
Forseti kom með mind Jónasar heitins Hallgrímssonar, var hún falin Gísla Þór-
arinssyni á hendur til að láta málara Déssington draga upp eptir henni, og lofaði
hann að það skyldi verða Fjölni kostnaðarlaust ef málaranum mistækist.11
Á fundi í Fjölnisfélaginu 30. janúar 1847 er enn talað um mynd af Jónasi
Hallgrímssyni:
Þeir Brynjolfur Pjetursson og Konráð sögðust mundu taka mind Jónasar heitins
framan við kvæði hans, ef hún yrði löguð svo að þeim þætti hún notandi, og
fjellust menn því á að slá af að taka hana í Fjölni.12
Ekki var mynd Déssingtons því birt með minningargreininni eftir
Konráð Gíslason í Fjölni 1847 né heldur framan við ljóðmæli Jónasar
TMM_3_2009.indd 77 8/21/09 11:45:35 AM