Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Síða 86

Þ o r s t e i n n A n t o n s s o n
86 TMM 2009 · 4
Helsta problem mitt núna er þetta: hvað á ég að gera af mér um páskana? Það
er geysilegt problem því ég veit, að mér muni leiðast, ef ég fer ekki eitthvað um
páskana … Helst er ég að hugsa um að bregða mér til eyjar einnar við Frakk-
landsstrendur, sem nefnist Guernsey. Þar er hitabeltisveðurfar. Það gætu orðið
nógu skrítnir páskar …
Kannski Ragnar hafi viðhaft þann talsmáta sem framangreint bréf hans
ber með sér vegna þess helst að hann hafi þekkt sína menn. Athyglisvert
er hve Elías hefur þroskast – eins og hann sjálfur benti á – þessi fáu ár
sem liðin voru frá því að hann dvaldi í Kaupmannahöfn og vann þar við
skáldsöguna Man ég þig löngum. Af bréfum hans til góðvinarins Jóns
Óskars verður séð að ritmennt Elíasar og tilfinningaþroski var til muna
minni á þessum Kaupmannahafnarárum en þegar að Englandsdvölinni
kom, og freistandi er að ætla að ekki bara hafi verið fyrir þær pælingar
sem fylgdu ritun þriggja fyrstu skáldsagna hans, heldur hafi einnig verið
fyrir það að hann kaus að hætta stúkulífi um þessar mundir og sinna
þörfum sínum fyrir lífsnautnir á við hvern annan. Sóleyjarsaga kom út
1954, fyrri hlutinn, og menn sem létu sig þau tíðindi varða voru ánægð-
ir með bókina. Ragnar gagnrýndi síðara bindið harkalega eftir að hafa
lesið það í handriti, dró upp lista yfir helstu betrumbætur sem gera yrði
áður en hann tæki það til útgáfu. Hvort höfundurinn fór að ráðum hans
hef ég ekki athugað. Móttökurnar voru heldur dauflegar eftir útkom-
una.
Elías var ósáttur um flest sem útgáfu bókarinnar varðaði sem sjá má
af bréfi hans til Ragnars upp úr áramótum 1960. Það er svona óstytt:
Minn kæri impressario, Ragnar Jónsson.
Þegar þú tekur þetta bréf úr pósthólfinu og rífur það upp, skaltu ekki hlaupa
yfir það á stað og stund, heldur stinga því í vasann og lesa það við hentugra
tækifæri – í ró og næði. Það eitt bið ég þig um.
Hér er ekki um að ræða neitt skammabréf, a.m.k. ekki í venjulegri merkingu
þess orðs, meðfram vegna þess að skammir hrína ekki á þér fremur en vatn á
gæs, eftir því sem þú hefur sjálfur sagt, – og svo langar mig heldur ekkert til að
skamma þig. Hins vegar langar mig til að benda þér á fáeinar staðreyndir og
spyrja þig nokkurra spurninga. – Ef þú hefðir verið viðlátinn í morgun, á þeim
tíma sem þú varst búinn að segja mér að koma, myndi ég að sjálfsögðu ekki þurfa
að senda þér póstleiðis það sem ég vildi hafa við þig sagt. En sökum þess að ómak
mitt í bæinn varð árangurslaust, gríp ég til þess arna.
Mér telst svo til, að á sl. ári hafi Helgafellsútgáfan greitt mér samtals kr. 6404.80
fyrir prófarkalestur. Mig langar að vita hvort ég þarf að telja þetta fram til
skatts.
Nú sem stendur áttu hjá mér 750.00. Ég vildi geta unnið eitthvað upp í þær
TMM_4_2009.indd 86 11/4/09 5:44:41 PM