Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Page 111

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2009 · 4 111
getur kvalarinn samt ekki treyst því að kvölin sé sönn og hún verður því fyrst
og fremst vitnisburður um vald hans, segir Linda Williams í bókinni Hard core
(bls. 203). Hún er að tala um klámmyndir þar sem allir aðilar leiksins hafa
undirritað ráðningarsamning um að gera það sem þeir eru beðnir um. Og það
er sem sagt ekki nógu gott fyrir þá sem vilja alvöru raunsæi.
Gjörningur?
Nú er kynnt til sögunnar athyglisverð persóna, fagurfræðilegur hryðjuverka-
maður, Joseph Novak að nafni, forsprakki hópsins „Eyðileggingarinnar“ sem
samanstendur af listamönnum frá lýðveldum fyrrum Júgóslavíu. Hann hefur
slegið í gegn fyrir ofbjóðanlega „and-húmaníska“ list þar sem skelfilegir gjörn-
ingar eru látnir sýna áhorfendum helvíti á jörð. Novak er það hins vegar ekki
nóg að vera höfuðpaurinn í þessu helvíti. Eftir að sýningu lýkur kemur venju-
lega túlkun áhorfenda og gagnrýnenda en Novak vill ekki að verkinu ljúki og
hann vill ekki missa valdið yfir því. Listaverk hans sem Hannes Sigurðsson
kaupir fyrir Listasafnið á Akureyri heitir „íþróttataska með lifandi eða dauð-
um hundi“ og enginn skilur verkið fyrr en Lúkasarmálið kemur upp. Merk-
ingin kemur þannig á eftir verkinu og listamaðurinn getur búið til atburðarás
eða keðju sem aldrei endar ef hann vill. Þetta er ástríðubúskapur hinnar
afbrigðilegu kynnautnar sem hverfist um valdabaráttu sem aldrei lýkur. Öfugt
við það sem gengur í venjulegu klámi beinist þrá kvalalostans að spennunni en
ekki útrásinni því að í henni missir kvalarinn yfirráðin sem eru það eina sem
skiptir hann máli. Yfirráðin yfir hverju? Oftast er það kona eða hið mjúka og
kvenlega sem er pyntað því að kvalalostinn er tengdur hinum refsandi föður,
valdinu og yfirsjálfinu. Um hið nýja listaverk sitt „Konur“ segir Novak að það
verði hvorki vinsælt né fallegt. „Það verður hins vegar sigur listarinnar yfir
viðtökunum, og lífinu.“ (164) Þetta er ótrúlega stórmennskubrjálað verkefni en
listamaðurinn réttlætir það í raun með öðru enn viðameira verkefni sem er
stríðið milli kynjanna.
Karlar sem hata konur
Novak segir við blaðamanninn að listaverkið „Konur“ verði kannski aldrei sýnt
og hann segist ekki vita hvenær því ljúki og „kannski mun enginn hafa kynni
af því, nema af afspurn – úr hverjum þeim réttarsal sem tekur það til sýn-
inga!“(168) Þrátt fyrir þessar dularfullu yfirlýsingar getur Novak þó ekki stillt
sig um að sýna blaðamanninum verkið í tölvunni og þar blasir við mynd af
„þremur styttum umhverfis borð, en í smærri römmum á skjánum eru konur
sem virðast raða í sig töflum, og ein sem gengur um gólf og reykir.“ (168) Þessa
sömu mynd sér Eva þegar hún stígur gegnum vegginn milli íbúðanna á efstu
hæðinni í lokakafla bókarinnar og sest við borðið þar sem fyrir sitja Marie og
Grace, dánu konurnar tvær sem voru forverar hennar í íbúðinni. Hún er síð-
asta konan af þeim þremur sem Novak hefur drepið með og í „list“ sinni eða
TMM_4_2009.indd 111 11/4/09 5:44:44 PM