Tímarit Máls og menningar - 01.11.2009, Blaðsíða 119

D ó m a r u m b æ k u r
TMM 2009 · 4 119
eru, orsakirnar liggja jafnvel hjá fyrri ættliðum sögupersónanna, svo ein þeirra
talar um „erfðasynd“ (174).
Þetta er að mörgu leyti hefðbundin saga af tveimur fjölskyldum. Önnur er
fjölskylda unglingsstúlkunnar Ásthildar sem er nauðgað. Afi hennar, Auðun,
er orðinn gamall og heilsuveill. Honum finnst heimurinn ranglátur og ekkert
skrýtið þótt menn drepi hver annan. Frá kristilegu sjónarhorni sýnir hann
hroka gagnvart almættinu, neitar tilvist Guðs, storkar skaparanum og skorar
dauðann á hólm. Júlía, dóttir hans og móðir Ásthildar, er dýralæknir, fögur
kona og metnaðarfull í starfi. Hún þolir ekki að skepnum sé misþyrmt, en
verður síðan að horfa upp á fjölskyldu sína verða ofbeldinu að bráð. Eiginmað-
ur hennar, Þórður, er mótsagnakennd persóna, sósíalisti að hugsjón en bók-
haldari fyrir stórkaupmenn, tvöfaldur í roðinu, lítill bógur, með minnimátt-
arkennd gagnvart eiginkonu sinni, girnist stjúpdóttur sína og skammast sín
fyrir það og bregst við innri togstreitu sinni með ofsa og bræði og ofbeldi gagn-
vart eiginkonu sinni. Bróðir Ásthildar, Kristján, leggur stund á guðfræði í
háskólanum, hjálpsamur maður og góður. Hann er fulltrúi kristinna viðhorfa
í sögunni, bendir afa sínum á að bág staða okkar í heiminum stafi af því að
„Adam og Eva syndguðu gegn Guði og þess vegna vorum við rekin út úr ald-
ingarðinum“ (179), hvetur hann til að lúta vilja Guðs en talar fyrir daufum
eyrum.
Í hinni fjölskyldunni eru systur tvær, Hrafnhildur og Harpa. Þær elska
báðar sama manninn, trommuleikarann Guðna, tvílráðan mann sem getur
ekki gert upp á milli systranna tveggja sem þrá hann en er með hugann allan
við frama sinn innan rokkheimsins. Hann minnir svolítið á Hamlet og Hrafn-
hildi er á einum stað líkt við Ófelíu (52). Hrafnhildur er dugleg kaupsýslukona,
en verður gagntekin öfund og reiði í garð systur sinnar þegar hún tekur saman
við Guðna og verður síðan ófrísk. Harpa er aftur á móti blíð og nægjusöm og
verður saklaus fyrir fólskulegri árás af hálfu bláókunnugrar manneskju. Leik-
konan Brynhildur er móðir systranna tveggja, skapmikil kona úr vel stæðri
fjölskyldu sem elskar eiginmann sinn, fjárglæframanninn Harald, þrátt fyrir
bresti hans, þótt hann hafi sett fjölskyldufyrirtækið á hausinn og haldi framhjá
henni. Haraldur sver sig í ætt við ýmsar af fyrri sögupersónum Ólafs. Hann er
óreiðumaður, breyskur og hálfumkomulaus í tilverunni og leitar huggunar í
framhjáhaldi og ólæknandi bíladellu.
Atburðarásin er í forgrunni, eitt leiðir af öðru í þeirri vél ógæfunnar sem hér
fer í gang og sjaldan staldrað lengi við hugsanir og tilfinningar söguhetjanna.
Stíllinn er knappur og „kaldur“. Kaflar eru oft stuttir og miðast við að ná innan
þeirra dramatísku risi. Aftur á móti má finna að byggingu sögunnar í heild.
Lesandinn er ekki alltaf nægilega búinn undir það sem í vændum er svo það
kemur stundum eins og skrattinn úr sauðarleggnum. Ef samanburður er gerð-
ur við tónverk skiptast hér ekki á hægir og ofsafengnir, lágstemmdir og hávær-
ir kaflar til að skapa andstæður í frásögninni, heldur mynda þeir öllu heldur
tannhjól í sömu vélinni sem sífellt æðir áfram á miskunnarlausan hátt. Ef frá
eru taldir kaflar um misheppnaðar fjárfestingar og vonlausar viðskiptahug-
TMM_4_2009.indd 119 11/4/09 5:44:45 PM